Arnas-aparatu

Arnas-aparatua (arnas sistema eta aireztatze-sistema ere barne) sistema biologiko bat da, animalietan eta landareetan gasa trukatzeko erabiltzen diren organo eta egitura espezifikoek osatua. Gas-trukea eragiten duten organoen anatomia eta fisiologia asko aldatzen dira, organismoaren tamainaren, bizi den ingurunearen eta eboluzio-historiaren arabera. Lurreko animalien kasuan, arnas gainazala inbaginazio gisa barneratzen da, birikak osatuta.^[1] Biriketako gas-trukea milioika aire-zaku txikitan gertatzen da; ugaztun eta narrastietan albeoloak deritze, eta hegaztietan aurikulak.

Aire-zaku mikroskopiko horiek oso odol-horniketa aberatsa dute, eta horrek airea odolarekin kontaktuan jartzen du. ^[2] Aire-zaku horiek kanpo-ingurunearekin komunikatzen dira arnasbide edo hodi hutsen sistema baten bidez. Sistema horretatik handiena trakea da, eta bi bronkio nagusietara adarkatzen da bularraren erdian. Horiek biriketan sartzen dira, eta bigarren mailako eta hirugarren mailako bronkioetan adarkatzen dira, gero eta estu eta txikiagoetan, bronkioloetan, hain zuzen. Hegaztietan, ordea, bronkioloei parabronkioak esaten zaie.

Bronkioloak ugaztunetan eta parabronkioak hegaztietan, albeolo eta aurikula mikroskopikoetan  adarkatzen dira, hurrenez hurren. Airea ingurunetik albeolo edo atrioetara ponpatu behar da, arnasketa-muskuluek eragiten duten arnasketa-prozesuaren bidez.

1. ↑ HAWES, C. (1991-07). «Biology 2nd editionN.A. Campbell. 1990. ISBN 0-8053-1800-3 Benjamin/Cummings Publishing Co. Inc.» Cell Biology International Reports 15 (7): 624–625.  doi:10.1016/0309-1651(91)90011-7. ISSN 0309-1651. (Noiz kontsultatua: 2021-11-02).
2. ↑ (Ingelesez) Hsia, Connie C. W.; Hyde, Dallas M.; Weibel, Ewald R.. (2016). «Lung Structure and the Intrinsic Challenges of Gas Exchange» Comprehensive Physiology (American Cancer Society): 827–895.  doi:10.1002/cphy.c150028. ISBN 978-0-470-65071-4. PMID 27065169. PMC PMC5026132. (Noiz kontsultatua: 2021-10-28).