Etiopia

Etiopiako Errepublika Federal Demokratikoa
የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ yeʾĪtiyoṗṗya Fēdēralawī Dēmokirasīyawī Rīpebilīk
Ereserkia: March Forward, Dear Mother Ethiopia (en)
flag of Ethiopia (en) Emblem of Ethiopia (en)
Geografia
Hiriburua	Addis Abeba 9°1′38″N 38°44′13″E
Azalera	1.104.300 km²
Punturik altuena	Ras Dashen
Punturik sakonena	Danakil Depression (en) (−125 m)
Kontinentea	Afrika
Mugakideak	Sudan, Hego Sudan, Kenya, Somalia, Djibuti, Eritrea, Arabiar Liga eta Somalilandia
Administrazioa
Gobernu-sistema	Errepublika federal
Etiopiako presidentea	Taye Atske Selassie (en)
Legebiltzarra	Federal Parliamentary Assembly (en)
Harreman diplomatikoak	Ikusi mapa Wikidatan
Zeren kide	ikusi Aduanen Mundu Erakundea African Continental Free Trade Area (en) Afrikako, Karibeko eta Ozeano Bareko Herrialdeak Afrikar Batasuna Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundea Arma Nuklearren Ez Ugaritze Hitzarmena BRICS Berreraikuntza eta Garapeneko Nazioarteko Bankua Carbon Neutrality Coalition (en) Garapeneko Afrikako Bankua Group on Earth Observations (en) Interpol Multilateral Investment Guarantee Agency (en) Munduko Meteorologia Erakundea Nazio Batuen Erakundea Nazioarteko Finantza Korporazioa Nazioarteko Garapen Elkartea Osasunaren Mundu Erakundea Posta Batasun Unibertsala Telekomunikazioen Batasun Internazionala UNESCO United Nations–African Union Hybrid Operation in Darfur (en)
Demografia
Biztanleria	128.691.692
Dentsitatea	116,54 bizt/km²
Talde etnikoak	ikusi Oromo herria, Amhara, somaliar, Tigrinya, Sidamo, Gurage, Wolaitans (en) , Hadiya people (en) , Afar, Gamo people (en) , Gedeo people (en) , Silt'e people (en) eta Kafficho people (en)
Hizkuntza ofizialak	ikusi Amharera
Erabilitako hizkuntzak	ikusi Zayse-Zergulla (en) , Maale (en) , Seze (en) , Me'en (en) , Tsamai hizkuntza, Gumuz (en) , Karo (en) , Kwama (en) , Mesqan (en) , Melo (en) , Sebat Bet Gurage (en) , Chara (en) , Ethiopian Sign Language (en) , Oyda (en) , Mesmes (en) , Borana (en) , Eastern Oromo (en) , Suri (en) , Baleesi (en) , Gayil (en) , Gawwada hizkuntza, Hozo (en) , Sheko (en) , Nayi (en) , Weyto (en) , Kachama-Ganjule (en) , Nyangatom (en) , Koore (en) , Opuo (en) , Bussa hizkuntza, Bench (en) , Dime (en) , Dizin, Basketo, Bambassi (en) , Xamtanga hizkuntza, ingeles, Anuak (en) , Komo (en) , Kwegu (en) , Daasanach hizkuntza, Gedeo hizkuntza, Alaba hizkuntza, Majang (en) , Konso hizkuntza, Hadiyya hizkuntza, Baiso hizkuntza, Arbore hizkuntza, Kafa (en) , Diraxa hizkuntza, Shakacho (en) , Aari hizkuntza, Kambaata hizkuntza, Qimant hizkuntza, Inor (en) , Libido hizkuntza, ge'ez, Hamer (en) , Mursi (en) , Daats’íin (en) , Saho hizkuntza, Ongota Hizkuntza, Shabo (en) , Yem (en) , Wolayttattuwa (en) , Zay (en) , Dorze (en) , Soddo (en) , somaliera, Shinasha (en) , Afarrera, Amharera, Berta (en) , Argobba (en) , Harari (en) , Nuer (en) , Oromoera, Sidamo hizkuntza, Tigrinyera, West Central Oromo (en) , Gofa (en) , Wolane (en) , Dawro (en) , Rer Bare (en) , Gamo (en) , Awngi hizkuntza, Anfillo (en) eta Burji hizkuntza
Ezkontzeko adina	genero guztiak: 18
Emankortasun-tasa	4,395 (2014)
Eskolaratu gabeko umeak	10.092.202 (2015)
Bizi-itxaropena	65,475 (2016)
Giniren koefizientea	35 (2015)
Giza garapen indizea	0,498 (2021)
Ekonomia
BPG nominala	80.561.496.133,917 $ (2017)
BPG per capita	767 $ (2017)
BPG erosketa botere paritarioa	199.759.036.280 nazioarteko dolar (2017)
BPG per capita EAPn	1.903,238 nazioarteko dolar (2017)
BPGaren hazkuntza erreala	8 % (2016)
Erreserbak	3.045.571.314 $ (2017)
Inflazioa	6,7 % (2016)
Historia
1974	Derg
1991	Transitional Government of Ethiopia (en)
1995	1995 Constitution of Ethiopia (en)
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+251
ISO 3166-1 alpha-2	ET
ISO 3166-1 alpha-3	ETH
Ordu eremua	ikusi UTC+03:00 : Ekialdeko Afrikako Ordua : Africa/Asmara (en)
Elektrizitatea	220 V. 50 Hz.europar loki, Schuko, AC power plugs and sockets: British and related types (en) , SEV 1011 (en) , Type L (en) eta Type E (en)
Internet domeinua	.et

Etiopia^[1] (amhareraz: ኢትዮጵያ, Ītyōṗṗyā), izen ofiziala Etiopiako Errepublika Federal Demokratikoa (amhareraz: የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ, yeʾĪtiyoṗṗya Fēdēralawī Dēmokirasīyawī Rīpebilīk), ipar-ekialdeko Afrikako estatu itsasgabea da, Afrikako Adarrean kokatua. Iparralde eta ipar-ekialdean Eritrea du; Djibuti eta Somalia, ekialdean; Kenya, hegoaldean; eta Sudan eta Hego Sudan, mendebaldean. 1.104.300 kilometro koadroko eremua du, eta 2017an 105 milioi biztanle zituen.^[2] Hiriburua Addis Abeba da.

Historian zehar beste herrialde batzuen eraginpean, eta sarritan okupatua, izan den arren, Afrikan erabat kolonizatu ez duten herrialde bakarretakoa da, eta bertako eta munduko herrialde independenterik zaharrenetakoa. Bigarren Mundu Gerraz geroztik, munduko herrialderik handienen mende egon dira Etiopiako ekonomia, politika eta gudarostea. Ekonomian defizit handiak ditu, eta herrialde barneko egoera nahasiari egotzi izan zaio horren errua. Dena dela, lehorte izugarriak jasan ditu eta gosete larriak eragin ditu horrek, batez ere 1970. urte inguruan eta 1980ko hamarkadan. Nazioarteko laguntzen beharra izan zuen hondamen horiek gainditzeko.

1. ↑ 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2017-9-23).
2. ↑ The World Factbook: Ethiopia. cia.gov (Noiz kontsultatua: 2017-9-23).