Euskarazko zinema oinarrian euskara duten filmek osatzen dute. XIX. mendean zailtasunak izan ziren nagusi, eta oso zinema gutxi egin zen euskaraz. XXI. mendeko lehen bi hamarkadetan sortu ziren euskara nagusi zuten film gehienak.[1]
Mugarriak izan ziren, besteak beste; Au pays des basques (1930), euskarazko lehen hitzak zineman; Gure sor lekua (1956), guztiz euskaraz grabatutako filma, audioa galduta badago ere; Kalabaza tripontzia (1985), garaian animazioaren alde egindako apustu sendoa[2]; Ke arteko egunak (1989), lehenengo euskarazko pelikula hautatua Donostiako Zinemaldiko Sail Ofizialerako; Aupa Etxebeste! (2015) 13 urtez euskarazko filmik izan gabe, euskal zinema berria mugimenduaren lehen mugarria; Loreak (2014) kanpoan ere sona izan zuen euskarazko filma[3]; eta, Irati (2022) sekula egin den euskarazko film garestiena.[4]
Koldo Izagirrek euskarazko zinemak egindako ibilbide urriaren gainean hausnartu zuen Gure zinemaren historia petrala liburuan 1996. urtean. 2022an Josu Martinezek Irudiz eta euskaraz saiakeran jaso zituen euskarazko zinemak egindako bidea eta izandako oztopoak.
- ↑ Martinez, Josu. (2022). Irudiz eta euskaraz. UEU, 261 or..
- ↑ Erredakzioa. (2015-03-25). «Uxue Arzelus - 'Kalabaza Tripontzia'» Zinea (Noiz kontsultatua: 2024-09-24).
- ↑ «'Loreak' filma Oscarretako lehiatik kanpo geratu da» bizkaie.biz (Noiz kontsultatua: 2024-09-24).
- ↑ «Mitoa filmatzearen abentura» Berria 2021-10-20 (Noiz kontsultatua: 2024-09-24).