Halterofilia

Halterofilia edo pisu-jasotze^[1] (ingelesez: weightlifting) ahalik eta kilo gehienez osatutako barra lurretik buru gainera jasotzea helburutzat duen kirol olinpikoa da, eta hau praktikatzen duten kirolariei pisu-jasotzaile^[2] edo haltera^[2] deitzen zaie^[3]. Kirol horretan bi ariketa aurki daitezke: batetik, abiada (snatch) eta, bestetik, bi denbora (clean and jerk). Lehenengoaren helburua barra lurretik buru gainera higidura batean jasotzea da, eta, bigarrenean, aldiz, bere izenak esaten duen moduan bi denboratan egiten da: lehendabizikoa lurretik sorbalda gainera eta bigarrena sorbaldetatik buru gainera eta bietan gorputzaren estentsio osoa lortu behar da.

Bi ariketa hauek zehaztuz, aipatutako abiada edo “snatch” mugimendua bigarrenarekin konparatuz, mugimendu arinago bat da. Ordea, altxatu beharreko pisua, txikiagoa da eta mugimendua, hiru zatitan banatzen da; “pull”, barra ahalik eta gehien igotzen den mugimendua, “quick drop”, besoak luzatzen diren momentua eta kukubilkatze posizioa, atleta, barra buru gainean duela geldi geratzen den momentua.

Bi denborako mugimendua (clean and jerk), aldiz, abiada mugimendua baino geldoagoa da eta mugimendu honetan, atletak barra sorbaldetan duela geldialdi bat egin behar izaten du. Pisu asko altxatzen da mugimendu honetan. Pisu hau altxatzea laguntzeko, bigarren fasean, hanken laguntzaz eginiko inpultsoaren beharra egoten da, barra buru gaineraino altxatzea lortuz. Mugimendu hau bi fasetan banatzen da, clean eta jerk faseak, batik bat. Clean fasean, barra ahalik eta gehien igotzea (pull), barra azpian sartzea (drop), honek sorbaldetan deskantsatuz eta azkenik, kukubilkatzea mugimenduak daude. “Clean” fasea eta gero, “jerk” fasea dator eta hau ere, hiru zatitan banatzen da; “drip”, “drive” edo “split”^[4].

Guzti hori egiteko, atleten aldetik indar psikologiko eta fisikoa izateaz gain, teknika, abiadura eta zehaztasun handia ere behar da. Hau lortzeko gorputza modu funtzionalean trebatu behar da, indar leherkari eta teknika egokiena erabiliz ahalik eta pisu gehien jaso ahal izateko ^[5].

Pisu-jasotzea Europa Erdialdean XIX. mendean garatu zen; izan ere, garai horretan tabernetan indar-erakusketak egiteko ohitura zegoen, ertz bakoitzean bola bat zuten barrak erabiliz. Mende horren bukaeran zirkuko langileek baino ez ziren horretan jarduten, baina geroago amateur mailan jarduten hasi ziren. Kirol olinpikoa izatera pasatu zen 1896ko Atenasko Joko Olinpikoetan, baina gizonezkoentzat bakarrik, emakumezkoen modalitatea ez baitzen 2000ko Sidney-ko Joko Olinpikoetara arte sartu.

1. ↑ «haltérophilie | dictionnaire électronique français-basque | Nola Erran» nolaerran.org (Noiz kontsultatua: 2022-03-10).
2. ↑ ^{a b} «haltérophile | dictionnaire électronique français-basque | Nola Erran» nolaerran.org (Noiz kontsultatua: 2022-03-10).
3. ↑ (Gaztelaniaz) «Halterofilia | Qué es, historia, ejercicios, categorías, material, equipación» Euston96 2017-10-27 (Noiz kontsultatua: 2019-04-02).
4. ↑ (Gaztelaniaz) Andrades, Jose Alberto Benítez. (2014-10-06). «Todo sobre la halterofilia: en qué consiste, cómo se entrena y compite» Vitónica (Noiz kontsultatua: 2023-05-01).
5. ↑ (Gaztelaniaz) «Halterofilia | Qué es, historia, ejercicios, categorías, material, equipación» Euston96 2017-10-27 (Noiz kontsultatua: 2019-04-02).