Joanes V.a Lanuzakoa | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
1591ko irailaren 22a - 1591ko azaroaren 20a ← Juan de Lanuza y Perellós (en) ![]() ![]() | |||
Bizitza | |||
Jaiotza | Zaragoza, 1564 (egutegi gregorianoa) | ||
Herrialdea | ![]() | ||
Lehen hizkuntza | gaztelania | ||
Heriotza | Zaragoza, 1591ko azaroaren 20a (26/27 urte) | ||
Hobiratze lekua | Franciscan Friary, Zaragoza (en) ![]() | ||
Heriotza modua | : burugabetzea | ||
Familia | |||
Aita | Juan de Lanuza y Perellós | ||
Hezkuntza | |||
Hizkuntzak | gaztelania Erdi Aroko aragoiera | ||
Jarduerak | |||
Jarduerak | legelaria |
Joanes V.a Lanuzakoa (Lanuza, 1564 – Zaragoza, 1591), ezizenez Gaztea edo Mutikoa (aragoieraz lo Choben edo lo Mozo), izen berdina daraman bosgarren Aragoiko Justizia izan zen. Nahiz eta bere agintaldia laburra izan, Aragoiko Historiako Justizia ospetsuenetakoa da, aurre-prozesu bat ospatu gabe exekutatu baitzuten.
Bere jatorria zein den ezezaguna da. Joanes IV. Lanuzakoaren semea zen, aurreko Justizia izana, honen heriotza ostean bere kargua oinordetzan jaso zuen, une hartan hogeita zazpi urte zituen, horregatik Gaztea (Lo Choben) ezizena ezarri zioten.
Bere gaztetasun eta esperientzia eza ez ziren bere Zaragozako jardunaldi zailetan oso lagungarri suertatuko. Filipe II.a Gaztelakoaren garaian, Foruak arrazoi zirela sortutako arazoen ondoren, errege honek Aragoiko Erresumarekin zituen harremanak gaiztotu egin ziren. Monarka honen antzinako idazkaria izana zen Antonio Pérez aragoarrari hilketa leporatu zitzaion. Hau hasiera batean Aragoiko Foruen babespean egon eta Justiziak epaitu behar zuen. Hori ekiditeko asmoz, Filipe II.ak heretikoa zela salatu zuen, honela Justiziak baina maila gorenagoa zuen Inkisizioak epaitu zezan, honenbestez bere estraditazioa prestatzen hasi zen. Baina Antonio Pérez espetxetik atera eta Inkisizioren aurrera eraman behar zuten unean, jendearen matxinadek presoa berriz ere espetxean sartzea behartuarazi zituen. Ondorioz, erregeak eta Inkisizioak ereduzko zigorrak exekutatuko zituztelako mehatxua iragarri zuten.
Filipe II.a Gaztelakoak Zaragozara gudaroste bat bidali zuen. Justizia foruzale gisa matxinaden eta aldarrikapenen buru jarri zen, erregearen gudarostearekin akordio batera iristeko helburuz, baina preso hartu eta aurre-prozesu bat bete edo burutu gabe 1591ko abenduaren 20an Zaragozako Merkatuaren enparantzara eraman eta burua moztuz exekutatu zuten. Gertakari guzti hauek Aragoiko Nahasmenduak izendapenaz ezagutzen dira.
Joanes Lanuzakoaren gorpua San Frantziskoren monasterioan lurperatua izan zen, hilobira bere karguari zor zitzaiozkion ohore guztiekin eramana izan zelarik.