Kapitolioko triada

Triada edo Hiruko kapitolinoa erromatar erlijioko hiru jainko-jainkosa nagusien multzoari ematen zaion izena da. Monarkiaren garaitik, Tarkino Harroaren erregealdian, Kapitolino muinoan^[2][3] (latinez Mons/Collis Capitolinus) ezarri zituzten triadaren hiru jainko-jainkosak hauek ziren: Jupiter Optimo Maximoa, Juno eta Minervarekin. Jainko-jainkosa hauek erromatar boterearen sinbolo izatera iritsi ziren^[4].

Indoeuropar beste erlijio batzuetan bezala, erromatarren artean jainko-jainkosak hirunaka biltzeko joera nabaria zen, eta joera horren ondorioz, historian jainko-jainkosa desberdinekin osatu ziren hirukoak aurki ditzakegu. Dena den, Kapitolinoko hiruko klasikoa erlijio etruskoan zegoen hirukoa kopiatu zuela esaten da: Tinia eta Uni senar-emaztek eta Menrvak osatua^[5][6].

1. ↑ Eugenio Moscetti, Il rinvenimento del gruppo scultoreo della Triade Capitolina nella villa romana dell'Inviolata (Guidonia Montecelio), in Atti e Memorie della Società Tiburtina di Storia e Arte LXVII, 1994, pp. 181-193. (ISSN 0394-1663)
2. ↑ Antzinaroko eta Goiz Erdi Aroko kanpoko leku- eta pertsona-izenak "Onomastika" lanean (Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailaren Ikasmaterialen Aholku Batzordea estilo-liburua)
3. ↑ Euskaltzaindia. Europako toponimia fisikoa. .
4. ↑ «Tríada capitolina - Inicio - Diccionario Tesauro de Historia Antigua y Mitología» www.tesaurohistoriaymitologia.com (Noiz kontsultatua: 2024-06-07).
5. ↑ Dumézil, Georges (1970). Archaic Roman Religion with an appendix on the Religion of the Etruscans. 1 eta 2 lib. 280–310 or. Chicago eta Londres: The University of Chicago Press. ISBN 0-8018-5481-4.
6. ↑ (Gaztelaniaz) García Martínez, Mercedes; Vera García, Carlos. (1992-1993). «Aproximación al estudio de la Triada Capitolina en la moneda imperial romana» Memorias de historia antigua 13-14: 295-326. ISSN 0210-2943..