Koloreen teoria (Goethe)

Koloreen teoria (Goethe)
Jatorria
Egilea(k)	Johann Wolfgang von Goethe
Argitaratze-data	1810
Izenburua	Zur Farbenlehre
Ezaugarriak
Hizkuntza	alemana

Koloreen Teoria (alemanez: Zur Farbenlehre) Johann Wolfgang von Goetheren liburu bat da, koloreen izaerari eta gizakiok hauek hautemateko dugun moduari buruz hitz egiten duena. Alemanez argitaratu zen 1810ean eta ingelesez 1840an.^[1] Kolore-itzalak, errefrakzioa eta aberrazio kromatikoa bezalako fenomenoen deskribapen zehatzak biltzen ditu liburuak.

Lanak badu zerikusia Goetheren pintore fazetarekin eta batez ere arteetan izan zuen eragina (Philipp Otto Runge, J. M. W. Turner, Pre-Raphaelites, Hilma af Klint, Wassily Kandinsky). "Optikari ekarpenak" bi saiakera laburren ondorengoa da liburua.

Zenbait fisikarik Goethe-ren lana baztertu bazuten ere, filosofo eta fisikari batzuen interesekoa izan da. Besteak beste, Thomas Johann Seebeck, Arthur Schopenhauer (ikus: On Vision and Colors), Hermann von Helmholtz, Rudolf Steiner, Ludwig Wittgenstein, Werner Heisenberg, Kurt Gödel eta Mitchell Feigenbaum.

Goethe-ren liburuak koloreari buruzko katalogo bat eskaintzen du, era askotako inguruabarrak kontuan hartzen dituelarik. Isaac Newtonen oharrak kasu berezitzat hartzen ditu.^[2] Newtonek ez bezala, Goetheren kezka ez zegokion hainbeste kolorearen tratamendu analitikoari, fenomenoak hautemateko moduari baizik. Filosofoek Goethek aurkeztu bezala ulertu dute espektro optikoaren (Newtonek ikusten duen bezala) eta giza kolorearen hautematearen fenomenoaren arteko bereizketa. Wittgenstein-ek luze eta zabal aztertu zuen gai hori Remarks on Color-eko Goetheren teoriari buruzko iruzkinetan.

1. ↑ Goethe's Theory of Colours: Translated from the German; with Notes by Charles Lock Eastlake, R.A., F.R.S. London: John Murray. 1840. Archived from the original on 12 December 2016. Retrieved 18 October 2017 – via Internet Archive.
2. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman Ribe;Steinle izeneko erreferentziarako