Konik

Konik
Zaldi arraza
Espeziea	Equus ferus caballus
Jatorria	Polonia
Egoera FAOren arabera	arriskuan
Sinonimoak	konik zaldia, konik ponia

Konika, konik zaldia edo konik ponia (polonieraz: konik polski , hau da, poloniar konik) Poloniako bertako zaldi arraza bat da^[1]. Bere tamaina zein beste hainbat ezaugarriengatik ponien sailkapen taldean kokatzen da.

Koniken jatorria Poloniako Biłgoraj eskualdean dago. Bertako zaldi gogorretatik garatua izan zen. Arraza oso landatarra da eta hainbat adituren ustez gaur egun konik ponia galdutako tarpanetik gertuen dagoen zaldi arraza bizia da.^[2][3]

Hala ere beste hainbatek zalantzan jartzen dute konik zaldiaren tarpanarekiko gertutasun handiago hori Europako antzinako beste zenbait poni arrazekin konparaturik ^[4]. Eztabaidak bizirik dirau, baina edozein moduan aditu gehienek konik zaldien antzinatasuna azpimarratzen dute, eta balore handia ematen diote antzinako ekido arrazen ezaugarrien gordailu genetiko gisa ^[5].

Izenak polonieraz "zaldiko" esan nahi du. "Poloniar konik" zehazki izendatzen du jatorrizko arraza, zeren eta ezaugarri eta jatorri antzeko zaldi taldeak daude munduko beste hainbat tokietan antzinako tarpana berreskuratzeko ahalegin ezberdinen ondorioz. Konik zaldiak ezagunak dira baita ere antzinako ekido arrazen ezaugarri ugari daukatelako. Mando marra bizkarrean eta zebradurak hanka zein lepoaldean esate baterako^[6].

Arraza, Europako garai bateko basazaldien gertutasunagatik, tarpanaren txoko ekologikoa betetzeko erabiltzen da hainbat natura-gune babestuetan. Konikak leku askotan egoera basatian edo erdi basatian larratzen dira.

Polonian, Lituanian, Holandan eta Ingalaterran zaldi mota honen samalda basatiak daude. Azken urtetan hainbat talde sortu dute Espainiar estatuan ere, esate baterako Burgosko probintziako Atapuerca inguruan^[7]. Kasu askotan habitat naturalak kontserbatzeko erabiltzen dira, esan bezala tarpanek utzitako txoko ekologikoa betetzeko hain zuzen eta berbasatze edo "rewilding" ekimenetan^[8][9].

1. ↑ (Ingelesez) Artikuloa "The equinest" entziklopedian. [1]/
2. ↑ (Ingelesez) Artikulua "The equinest" entziklopedian. [2]
3. ↑ https://books.google.es/books?id=Bvg99Qq54nUC&q=tarpanoid+konik&redir_esc=y#v=snippet&q=tarpanoid%20konik&f=false
4. ↑ (Ingelesez) Arrazari buruzko aipua. [3]
5. ↑ (Ingelesez) [4]
6. ↑ (Gaztelaniaz) https://www.noticaballos.com/caballo-konik.html
7. ↑ (Gaztelaniaz) https://www.eldiario.es/politica/Proyectan-Atapuerca-prehistorico-ejemplares-UE_0_183382287.html
8. ↑ (Ingelesez) https://web.archive.org/web/20141006065658/http://horsetalk.co.nz/2012/06/01/konik-horses/#axzz3EVdPIcz8
9. ↑ (Ingelesez) https://web.archive.org/web/20160304123533/http://www.wildwoodtrust.org/files/conservation-grazing.pdf