Kontzentrazio-esparru nazi

1933tik 1945era, Alemania naziak mila kontzentrazio esparru baino gehiago izan zituen bere lurraldean eta alemanek okupatutako Europako lekuetan.^[1]

Lehen esparruak 1933ko martxoan ezarri ziren Adolf Hitler Alemaniako kantziler bilakatu eta berehala. 1934ko Labana Luzeen Gauaren ondoren, kontzentrazio esparruak SS-ek soilik zuzendu zituzten, Kontzentrazio Esparruen Ikuskaritzaren bitartez, eta geroago SSren Ekonomia eta Administrazio Bulego Nagusiaren bitartez. Hasieran, preso gehienak Alemaniako Alderdi Komunistako kideak ziren, baina denborak aurrera egin ahala hainbat talde atxilotu zituzten, tartean "ohiko gaizkileak", "asozialak" eta juduak. Bigarren Mundu Gerra hasi eta gero, Alemaniak okupatutako Europako jendea ere kontzentrazio esparruetan espetxeratu zuen. Aliatuen garaipen militarren ostean, esparruok pixkanaka askatuak izan ziren 1944an eta 1945ean, nahiz eta heriotza martxetan ehunka mila preso hilik gertatu.^[1]

Alemania naziaren historian 1.000 kontzentrazio esparru baino gehiago (azpi-esparruak barne) ezarri ziren, eta une batean 1,65 milioi preso erregistratu ziren. Milioi bat inguru hil ziren espetxeratuta. Kontzentrazio esparru izandako asko museo bihurtu dira, nazien erregimenaren biktimak oroitzeko.^[2] 

1. ↑ ^{a b} (Ingelesez) Wachsmann, Nikolaus. (2015). KL: A History of the Nazi Concentration Camps. Farrar, Straus and Giroux, 20 or. ISBN 978-0-374-11825-9..
2. ↑ (Ingelesez) Stone, Dan. (2017). Concentration Camps: A Very Short Introduction. Oxford University Press ISBN 978-0-19-103502-9..