Lizarrate

Lizarrate San Adriango tunela
UNESCOren gizateriaren ondarea
Euskal Herriaren barnealdeko Donejakue bidea
Lizarrateko sarrera, ekialdetik Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Gipuzkoa
Udalerria	Zegama
Koordenatuak	42°56′07″N 2°18′55″W / 42.9353°N 2.3153°W / 42.9353; -2.3153
Arkitektura
Azalera	2,53 ha
Gizateriaren ondarea
Erreferentzia	669bis-017
Eskualdea[I]	Europa eta Ipar Amerika
Izen-ematea	bilkura)
1
↑ UNESCOk egindako sailkapenaren arabera

Lizarrate^[1][2] edo —herriko euskaran— Sandratiko tunela, gaur egun San Adriango tunela izenaz ere ezaguna, Aizkorri-Arazko natura parkean dagoen pasabide zaharra da, 70 bat metro luze dena. Uraren higadurak haitzulo karstikoa sortu zuen, eta duela mende asko gizakiak haitzuloa areago zabaldu eta bere probetxurako egokitu zuen.^[3] Araba eta Gipuzkoa lotzen zituen bide nagusia hortik igarotzen zen, eta ordainsari garestia zuen. Gaur egun ere, Aizkorriko galtzadaren aztarnak oso nabariak ditu oraindik. Antzinako bide horrek Arlabango bidea egin arte garrantzi handia izan zuen, izan ere.

Geografiari dagokionez, ekialde-mendebalde norabidea du tunelak. Ekialdean du Zegamaranzko bidea, eta mendebaldean Araiaranzkoa (Asparrena); bi herri horiek lotuz egiten zuen bere bide eginkizuna. Iparraldean Aizkorri mendia dago, eta hegoaldean Aratz. Lizarrateko pasabidea itsas mailatik 1.035 metro gorago dago.^[4] Bertaratzeko abiapuntu egoki edo erabiliena San Adriango mendi-aterpea da.

1. ↑ GipuzkoaKultura: Garai bateko Lizarrate, bideoa, YouTube webgunean argitaratua. Iraupena: 10' 50''. Bideoa hasi eta 1' 03'' igarotakoan, azalpenak ematen hasten da Alfredo Moraza (Aranzadi Zientzia Elkarteko arkeologoa eta Lizarrateko arkeologia indusketen zuzendaria).
2. ↑ Luis Peña Basurto: «Lizarrate», Auñamendi Eusko Entziklopedia. 2010-10-20an eskuratua.
3. ↑ Nagore Irazustabarrena: «4.000 urteko historia tuneletik argitara», Argia, 2249. zenbakia, 2010-10-24.
4. ↑ Pantxike Agirre: «Garai berria galtzada zaharrarentzat», Berria, 2009-10-03.