Back Pello (munisipyo) CEB Pello (Finsko) Czech Pello German Pello English Pello Esperanto Pello Spanish Pello vald Estonian پللو Persian Pello Finnish Pello French
|
Pello | ||
|---|---|---|
| ||
| Berezko izena | Pellon kunta | |
| Herrialdea Eskualdea Azpieskualdea |
 FinlandiaLappiko eskualdea Torne ibarreko azpieskualdea | |
| Alkatea | Sami Baas | |
| Sorrera | 1867 | |
| ||
| Koordenatuak | 66°46′30″N 23°57′55″E / 66.77500°N 23.96528°E | |
| Azalera - Ur-azalera |
1.864,66 km²[1] 126,07 km² (%6,7) | |
| Biztanleria Dentsitatea Lehen hizkuntza - Finlandiera - Suediera - Besteak |
3.536 (2017.08.31)[2] 2,03 bizt/km² (2016)[2] % 98,4 (ofiziala) % 0,5 % 1,1 | |
| Webgune ofiziala | ||
Pello (antzinean, Turtola) iparreko Lappi eskualdean dagoen udalerria da. Tornionjoki ibaiak bitan banatzen duen ibarreko alde finlandiarrean dago eta Ylitorniorekin batera, Torne ibarra azpieskualdea osatzen du. Udalerriari izena ematen dion elizatea, Pello, Torne ibaiak bi herrialdetan banatzen du Finlandia Errusiar Inperioak 1809. urtean menperatu zuenetik. Dena den, ibarreko bi aldeak batzen dituen kultura aberatsa politika eta ibaia baino sendoagoa da; hala nola, finlandieraren dialekto bat den meänkieliz hitz egiten dute tornetarrek. Gainera, udalerriak, Övertorneå, Pajala eta Ylitornio udalerriekin batera, ibarra sustatzeko turismo-proiektu bat jarri du abian. Pellok 1.863,66 kilometro koadroko eremua dauka, ia Gipuzkoa bezain handia, eta biztanle gutxien dituen Lappiko udalerritako bat ez den arren, 4.000 bat biztanle baino ez ditu.
Zirkulu Polar Artikoak udalerria bitan banatzen du eta honengatik, XVIII. mende erdialdean, 1736. urtean zehazki, Pierre Louis Maupertuis astronomo, matematikari eta filosofo frantsesa Lurraren tamaiaren inguruko ikerketak egiteko bertara eta Ylitornio bizilagunera etorri zen. Ylitornioko Aavasaksa eta Pelloko Kittisvaara muinoen gailurretatik esan bezala, Lurraren tamainaren inguruko ikerketak egiten saiatu zen. Armarriak ikerketa guzti hauek irudikatzen ditu; izan ere, udalerrian ikerlariak igo zituen hiru muinoak eta aztertu zituen hiru izarrak azaltzen dira [3].
Pellotar ospetsuenen artean, aipatzekoa da Eero Mäntyranta iraupen eskiatzailea. Finlandiar eskiatzaile arrakastatsuenetako bat den honek, hiru urrezko, bi zilarrezko eta bi brontzezko domina olinpiko irabazi zituen 1960ko, 1964ko eta 1968ko neguko olinpiar jokoetan.
- ↑ Pinta-alat kunnittain (Excel) 1.1.2017 Maanmittauslaitos. 2017.07.02
- ↑ a b Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017 Tilastokeskus. 2017.10.07
- ↑ Expedition monuments[Betiko hautsitako esteka]