Rosa Luxemburg

Rosa Luxemburg
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Rozalia Luxenburg, Rozalia Luksenburg
Jaiotza	Zamość, 1871ko martxoaren 5a
Herrialdea	Alemania  Errusiar Inperioa
Heriotza	Berlin, 1919ko urtarrilaren 15a (47 urte)
Heriotza modua	giza hilketa: bala zauria
Familia
Ezkontidea(k)	Gustav Lübeck (en)  (1889 -  1903) Julian Marchlewski (en)  (1893 -  ezezaguna)
Bikotekidea(k)	ikusi Leo Jogiches
Hezkuntza
Heziketa	Zuricheko Unibertsitatea
Hezkuntza-maila	Doktor Nauk in Political Science (en)
Hizkuntzak	alemana poloniera
Irakaslea(k)	Julius Wolf
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, filosofoa, iraultzailea, ekonomialaria, kazetaria, editorea, Politikari teorikoa, landare biltzailea, economist (en) , iritzi-kazetaria, editore-laguntzailea eta dozentea
Parte-hartzailea 5th Congress of the Russian Social Democratic Labor Party (en)
Lantokia(k)	Varsovia Zürich eta Berlin
Lan nabarmenak	ikusi The Accumulation of Capital (en) Social Reform or Revolution (en)
Kidetza	Social Democratic Party of the Kingdom of Poland and Lithuania (en) Sozialdemokratie (en) Espartakisten Liga
Izengoitia(k)	R. Kruszynska
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa
Alderdi politikoa	Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata Alemaniako Alderdi Komunista Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata Independentea Espartakisten Liga Social Democracy of the Kingdom of Poland and Lithuania (en)

Komunismoa
Oinarrizko kontzeptuak Filosofia marxista Klase borroka Klase kontzientzia Klaserik gabeko gizarte Lidertza kolektibo Jabetza komunal Komuna Gizarte komunista Bakoitzak bere ahalmenaren arabera, bakoitzari bere beharren arabera Opariaren ekonomia Internazionalismo proletario Estaturik gabeko gizarte Langileen autogestioa Mundu mailako iraultza
Aspektuak Estatu komunista Alderdi komunista Iraultza komunista Sinbologia komunista Komunismoaren historia
Aldaerak Marxismoa Leninismoa Marxismo-leninismoa Marxismo-leninismo-maoismoa Troskismoa Ezkerrekoa Kontsejismoa Erlijiosoa Kristaua Islamikoa Anarkista Eurokomunismo Txinatarra Maoismoa Jutxe Aurre-Marxismo Komunismo primitibo Komunismo nazional Nazional-Boltxebismo
Komunismoaren Internazionalak Liga Komunista Lehen Internazionala Bigarren Internazionala III. Internazionala IV. Internazionala
Komunista nabarmenak François-Noël Babeuf Karl Marx Friedrich Engels Piotr Kropotkin Rosa Luxemburg Vladimir Lenin Josef Stalin Leon Trotski Mao Zedong Che Guevara Fidel Castro Nelson Mandela Argala Pertur
Gertuko kontzeptuak Anarkismoa Antikapitalismoa Antifaxismoa Antikomunismoa Estatu sozialista Zentralismo demokratikoa Proletarioren diktadura Komunismoaren historia Ezker politikoa Luxemburgismoa Ezker Berria Poskomunismoa Eurokomunismoa Titoismoa Sozialismoa Estalinismoa" Ekonomia sozialista Sinbologia komunista
i e a

Rosa Luxemburg (polonieraz: Róża Luksemburg; Zamość, Kongresuko Polonia, 1870eko edo 1871eko martxoaren 5^{[oh 1]} – Berlin, Weimarko Errepublika, 1919ko urtarrilaren 15) poloniar teorilari marxista, filosofo, ekonomialari, gerraren aurkako aktibista eta sozialista iraultzailea izan zen. 28 urterekin alemaniar nazionalitatea eskuratu zuen. Poloniako Erresumako eta Lituaniako Sozialdemokraziako (SDKPiL), Alemaniako Alderdi Sozialdemokratako (SPD), Alderdi Sozialdemokrata Independenteko (USPD) eta Alemaniako Alderdi Komunistako (KPD) kide izan zen bere bizitzako epe ezberdinetan.

1915ean, SPDak Alemaniak Lehen Mundu Gerran parte hartzea defendatu zuenean, Karl Liebknechtekin batera gerraren aurkako Espartakisten Liga (Spartakusbund) sortu zuen, denborarekin KPDa bilakatuko zena. Azaroko Iraultzan zehar Die Rote Fahne («Bandera Gorria») egunkaria sortu zuen, mugimendu espartakistaren organo zentrala.

1919eko urtarrileko Altxamendu Espartakista akatsa zela pentsatzen zuen^[1], baina babesa eman zien gertatu ostean. Friedrich Eberten gobernu sozialdemokratak altxamendua eta Spartakusbunda suntsitu zituen Freikorpsak bidaltzen (batez ere Lehen Mundu Gerrako beteranoz osatutako talde paramilitarra). Freikorpsek Luxemburg eta Liebknecht harrapatu eta epaiketarik gabe exekutatu zituzten altxamendua gertatzen ari zela. Luxemburgen gorpua Landwehrkanalera bota zuten Berlinen.

Luxemburgek kritikak egin zizkion Leninismoari eta sozialismoaren eskola sozialdemokratei, eta horregatik iritzi kontrajarriak egon dira bere inguruan ezker politikoaren baitan^[2]. Hala ere, Luxemburg eta Liebknecht martiri komunista gisa omendu zituzten Ekialdeko Alemanian, eta gaur egun ere urtarrileko bigarren igandean manifestazioa egiten da euren omenez Berlinen^[3].

Aipuaren errorea: <ref> tags exist for a group named "oh", but no corresponding <references group="oh"/> tag was found

1. ↑ 1871-1919., Luxemburg, Rosa,. (1980). Rosa Luxemburg, e. Leben für d. Freiheit : Reden, Schriften, Briefe : e. Lesebuch. (Orig.-Ausg. argitaraldia) Fischer-Taschenbuch-Verlag ISBN 3596237114. PMC 7948287. (Noiz kontsultatua: 2019-01-09).
2. ↑ «The Golden Age (Main Currents of Marxism, Vol. 2): Leszek Kolakowski: 9780192851086: Amazon.com: Books» www.amazon.com (Noiz kontsultatua: 2019-01-09).
3. ↑ Etxarte, Hedoi. (2018-09-19). «Kartzelako gutunak Sophie Liebknechti» Katakrak (Noiz kontsultatua: 2019-01-09).