Teledetekzio

Teledetekzioa airetik edo espaziotik irudiak hartu eta irudi horien tratamendua barne hartzen dituen prozesua da. Teledetekzio-teknikarik erabiliena airetiko argazkia da oraindik, baina espazioan sateliteetan jarritako sentsoreen bidez hartzen diren irudien garrantzia gero eta handiagoa da.^{[1][2][3][4][5][6]}

Geofisikak ultramoreak baino uhin-luzera txikiagoko erradiazioak (X eta gamma izpiak) edo luzeagokoak (irrati-uhinak) darabiltzan bitartean, teledetekzioak uhin ultramore eta mikrouhinen arteko luzeretan bakarrik du bere eragina. Horrela izanda, teledetekzioaren definizioa 0,25 mikra eta 9 mm-ko uhin-luzeren arteko espektro-eremuan mugaturik dihardu.

Mundu osoan diharduten espazio-programa ezagunenak Landsat estatubatuarra eta Sentinel europarra dira. Sentinel programak Europako Espazio Agentziaren bidez kudeatzen dira Copernicus ikerketa-programaren barruan. Lurreko behaketaren ikuspuntu hauetatik aztertzen ditu: lurra, itsasoa, atmosfera, klima-aldaketak, larrialdien kudeaketa eta segurtasuna.^[1]

Teledetekzioak dituen aplikazioen artean, ingurumenari loturikoek gorakada handia izan dute azken urteotan, batez ere 1970eko hamarkadaz geroztik. Besteak beste, ondoko hauek aipa daitezke: isurtze-ereduen sorrera, azaleko uren inbentarioa, hodei-masen analisia denbora errealean, itsasoaren kutsaduraren eta itsaslasterren kontrola,^[7] uraren kalitate fisikoaren kontrola,^[8] lurrazaleko landarediaren kartografia, landarediaren estres-egoeren ebaluazioa (lehorteak, suteak, baso-soiltzea),^[9][10] uzten inbentarioa eta uzten iragarpena, etab.^[11]

Adibidez, infragorri ertainaren banda lurrazalaren hezetasuna ezagutzeko erabil daiteke, eta horrela labore bat lehorrekoa den edo ureztatua den froga daiteke; NDVI izeneko algoritmoak, bestalde, landareen jokabide erradiometriko bereziaz baliatzen dira landaredi mota ezberdinak bereizteko; azken adibide bat aipatzearren, infragorri termikoa deritzon bandaren bitartez beroa atzeman daiteke eta, beraz, suteak kontrolatzeko erabil daiteke.

1. ↑ ^{a b} «TELEDETEKZIOA ETA GEOEUSKADI» www.euskadi.eus 2016-05-02 (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
2. ↑ Morrison, Joel L.; Robinson, Arthur H.; Muehrcke, Philip C.. (2007). Kartografiako elementuak. Universidad del País Vasco ISBN 9788483738771. (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
3. ↑ (Ingelesez) Zhang, Qilin; Wei, Wei; Zhang, Yanning; Ran, Lingyan. (2017/10). «A Hyperspectral Image Classification Framework with Spatial Pixel Pair Features» Sensors 17 (10): 2421.  doi:10.3390/s17102421. (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
4. ↑ (Ingelesez) Schowengerdt, Robert A.. (2006-08-28). Remote Sensing: Models and Methods for Image Processing. Elsevier ISBN 9780080480589. (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
5. ↑ Zhang, Ying; Sun, Zhongchang; Li, Xinwu; Huang, Qingni; Guo, Huadong. (2013/11). «Spatiotemporal analysis of urban environment based on the vegetation–impervious surface–soil model» Journal of Applied Remote Sensing 8 (1): 084597.  doi:10.1117/1.JRS.8.084597. ISSN 1931-3195. (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
6. ↑ (Ingelesez) Schott, John R.. (2007-05-25). Remote Sensing: The Image Chain Approach. Oxford University Press ISBN 9780199724390. (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
7. ↑ «Teledetekzioa arrantzaleen lagungarri. - Euskadi+innova» www.spri.eus 2007-07-12 (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
8. ↑ Hezeguneen osasuna satelite-bistaz « Atariaren bloga. (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
9. ↑ «Nekazal lurreko gainazalaren zimurtasunaren analisia in-situ neurketak eta teledetekzio teknikak erabiliz — Unibertsitatea.Net» www.unibertsitatea.net (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
10. ↑ «Teledetekzio azterketak Getariako txakolindegietan» Tknika (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).
11. ↑ «Geomatika eta inteligentzia espaziala 2017 :: ikasi :: Udako Euskal Unibertsitatea» www.ueu.eus (Noiz kontsultatua: 2019-02-28).