CFTR

CFTR
ساختارهای موجود PDB جستجوی هم‌ساخت‌شناسی: PDBe RCSB فهرست شناسه‌های PDB 1XMI, 1XMJ, 2BBO, 2BBS, 2BBT, 2LOB, 2PZE, 2PZF, 2PZG, 3GD7, 3ISW, 4WZ6, 5D2D, 5D3E, 5D3F
معین‌کننده‌ها
نام‌های دیگر	CFTR, ABC35, ABCC7, CF, CFTR/MRP, MRP7, TNR-dJ760C5.1, cystic fibrosis transmembrane conductance regulator, CF transmembrane conductance regulator
شناسه‌های بیرونی	OMIM: 602421 MGI: 88388 HomoloGene: 55465 GeneCards: CFTR
عدد EC	5.6.1.6
موقعیت ژن (موش) کروموزوم کروموزوم ۶ (موش)[۱] نوار 6 A2|6 8.1 cM شروع 18,170,686 bp[۱] پایان 18,322,767 bp[۱]
هستی‌شناسی ژن عملکرد ملکولی • nucleotide binding • PDZ domain binding • chloride transmembrane transporter activity • GO:0001948، GO:0016582 پیوند پروتئینی • chloride channel inhibitor activity • enzyme binding • hydrolase activity • ATP binding • chloride channel activity • ATPase-coupled inorganic anion transmembrane transporter activity • chloride channel regulator activity • ATPase-coupled transmembrane transporter activity • intracellularly ATP-gated chloride channel activity • ATPase activity • bicarbonate transmembrane transporter activity • chaperone binding • Sec61 translocon complex binding • isomerase activity ترکیبات سلولی • سیتوپلاسم • recycling endosome • اندوزوم • early endosome membrane • membrane • پوسته یاخته • chloride channel complex • cell surface • lysosomal membrane • early endosome • Golgi-associated vesicle membrane • endoplasmic reticulum Sec complex • extracellular exosome • سیتوزول • endosome membrane • clathrin-coated vesicle membrane • integral component of membrane • apical plasma membrane • شبکه آندوپلاسمی • endoplasmic reticulum membrane • recycling endosome membrane • integral component of plasma membrane • هسته یاخته • GO:0009327 protein-containing complex فرایند زیستی • positive regulation of cyclic nucleotide-gated ion channel activity • intracellular pH elevation • membrane hyperpolarization • positive regulation of voltage-gated chloride channel activity • cholesterol transport • ion transport • vesicle docking involved in exocytosis • transmembrane transport • sperm capacitation • positive regulation of insulin secretion involved in cellular response to glucose stimulus • cholesterol biosynthetic process • positive regulation of exocytosis • chloride transport • cellular response to cAMP • protein deubiquitination • membrane organization • chloride transmembrane transport • transepithelial water transport • multicellular organismal water homeostasis • cellular response to forskolin • bicarbonate transport • GO:0015915 transport • response to endoplasmic reticulum stress منابع: آمیگو / کوئیک‌گو
هم‌ساخت‌شناسی
گونه‌ها	انسان	موش
Entrez	1080	12638
آنسامبل	ENSG00000001626	ENSMUSG00000041301
یونی‌پروت	P13569	P26361
RefSeq (mRNA)	NM_000492	NM_021050
RefSeq (پروتئین)	NP_000483	NP_066388
موقعیت (UCSC)	ن/م	Chr : 18.17 – 18.32 Mb
جستجوی PubMed	[۲]	[۳]
ویکی‌داده
مشاهده/ویرایش انسان مشاهده/ویرایش موش

CFTR با عنوانِ کاملِ «تنظیم‌کنندهٔ هدایت تراغشایی فیبروز سیستیک» (انگلیسی: Cystic fibrosis transmembrane conductance regulator) یک پروتئین تراپوسته‌ای و همچنین مجرا یا کانال کلریدی در مهره‌داران است که که توسط ژن «CFTR» کُد می‌شود.^[۴][۵]

این ژن، نوعی مجرای یونیِ پروتئینی متعلق به ردهٔ «حامل‌های ABC» را کد می‌کند که کارش هدایت کلرید^[۶] و تیوسیانات^[۷] از خلالِ غشاءِ سلول‌های بافت پوششی است.

جهش در این ژن سبب می‌شود که مجرای یونیِ کلریدی دچار ناکارآمدی شده و جریان مایع در سلول‌های بافت پوششی ریه، لوزالمعده و سایر ارگان‌ها مختل شود و بیماری فیبروز سیستیک بروز می‌کند که در آن، بلغم و ترشحات غلیط در ریه‌ها وجود دارد و عفونت‌های مکرر ریوی رخ می‌دهد و همچنین نارسایی لوزالمعده و بدنبال آن دیابت و سوءتغذیه ایجاد می‌شود.

ژن «CFTR» بر روی بازوی بلند کروموزوم ۷ و در جایگاه «q31.2» واقع شده^[۵] و جفت‌بازهای ۱۱۶٬۹۰۷٬۲۵۳ تا ۱۱۷٬۰۹۵٬۹۵۵ را در بر می‌گیرد.

نزدیک به ۳۰۰ نوع جهش ژنیِ منجر به فیبروز سیستیک کشف شده‌است^[۸] که شایع‌ترین نوع آنها، جهش «ΔF508» است که باعث حذف سه نوکلئوتید شده و در نتیجه اسید آمینهٔ فنیل‌آلانین در جایگاه ۵۰۸ پروتئین حذف می‌شود.

در میان نژاد قفقازی شایع‌ترین انواع جهش ژنی در «CFTR» عبارتند از:^[۹]

• ΔF508
• G542X
• G551D
• N1303K
• W1282X

طول این ژن، kb ۱۸۹ است و از ۲۷ اگزون و ۲۶ اینترون تشکیل شده‌است^[۱۰] و محصول نهایی آن یک گلیکوپروتئین با ۱۴۸۰ اسید آمینه است. این پروتئین ۲ دامین تراغشایی دارد که هر یک، ۶ مارپیچ آلفا دارند و به «دامین متصل‌شونده به هسته» (NBD) در سیتوپلاسم سلولی وصل می‌شوند.

یک نکتهٔ جالب توجه آن است که جهش ژنی CFTR سبب می‌شود که جاندار در برابر حملهٔ باکتری سالمونلا و عفونت حصبه مصون شود. همچنین موش‌هایی که یکی از دو نسخهٔ این ژن‌شان، جهش یافته بود در برابر اسهال ناشی از وبا مقاوم شده بودند.^[۱۱]

1. ↑ ^{۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲} GRCm38: Ensembl release 89: ENSMUSG00000041301 - Ensembl, May 2017
2. ↑ "Human PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
3. ↑ "Mouse PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
4. ↑ Gadsby DC, Vergani P, Csanády L (2006). "The ABC protein turned chloride channel whose failure causes cystic fibrosis". Nature. 440 (7083): 477–83. Bibcode:2006Natur.440..477G. doi:10.1038/nature04712. PMC 2720541. PMID 16554808.
5. ↑ ^{۵٫۰ ۵٫۱} Rommens JM, Iannuzzi MC, Kerem B, Drumm ML, Melmer G, Dean M, Rozmahel R, Cole JL, Kennedy D, Hidaka N (September 1989). "Identification of the cystic fibrosis gene: chromosome walking and jumping". Science. 245 (4922): 1059–65. Bibcode:1989Sci...245.1059R. doi:10.1126/science.2772657. PMID 2772657.
6. ↑ Riordan JR, Rommens JM, Kerem B, Alon N, Rozmahel R, Grzelczak Z, Zielenski J, Lok S, Plavsic N, Chou JL (1989). "Identification of the cystic fibrosis gene: cloning and characterization of complementary DNA". Science. 245 (4922): 1066–73. Bibcode:1989Sci...245.1066R. doi:10.1126/science.2475911. PMID 2475911.
7. ↑ Childers M, Eckel G, Himmel A, Caldwell J (2007). "A new model of cystic fibrosis pathology: lack of transport of glutathione and its thiocyanate conjugates". Med. Hypotheses. 68 (1): 101–12. doi:10.1016/j.mehy.2006.06.020. PMID 16934416.
8. ↑ "The Clinical and Functional TRanslation of CFTR (CFTR2): CFTR2 Variant List History". US CF Foundation, Johns Hopkins University, Cystic Fibrosis Centre at the Hospital for Sick Children in Toronto. Retrieved 2 August 2017.^{[پیوند مرده]}
9. ↑ Araújo FG, Novaes FC, Santos NP, Martins VC, Souza SM, Santos SE, Ribeiro-dos-Santos AK (January 2005). "Prevalence of deltaF508, G551D, G542X, and R553X mutations among cystic fibrosis patients in the North of Brazil". Braz. J. Med. Biol. Res. 38 (1): 11–5. doi:10.1590/S0100-879X2005000100003. PMID 15665983.
10. ↑ Cystic Fibrosis Mutation Database. "Genomic DNA sequence". Archived from the original on 22 August 2016. Retrieved 8 October 2017.
11. ↑ Kavic SM, Frehm EJ, Segal AS (1999). "Case studies in cholera: lessons in medical history and science". Yale J Biol Med. 72 (6): 393–408. PMC 2579035. PMID 11138935.