نوع ۹ مبدل پروپروتئین سابتیلیسین/ککسین (انگلیسی: Proprotein convertase subtilisin/kexin type 9) که با نام اختصاری PCSK9 شناخته میشود، یک آنزیم است که در انسان توسط ژن «PCSK9» واقع بر کروموزوم ۱ کُدگذاری میشود.[۴] این آنزیم نُهمین عضو از خانوادهٔ بزرگ مبدلهای پروپروتئین است که پروتئینهای دیگر را فعال میکنند.[۵] آنزیم PCSK9 هنگام ساخت، غیرفعال است که دلیلش وجود یک قطعهٔ خاص در ساختمانش است. مبدل پروپروتئین این قطعه را برداشته و آنزیم را فعال میکند.[۶]ژن «PCSK9» حاوی یکی از ۲۷ جایگاه کروموزومی مرتبط با خطر بیماریهای سرخرگ کرونری است.[۷]
این آنزیم تقریباً در تمامی بافتها و سلولهای بدن یافت میشود[۸] و به گیرندهٔلیپوپروتئین کمچگالی (LDL) متصل میگردد. لیپوپروتئین کمچگالی بهطور معمول حدود ۳٬۰۰۰ تا ۶٬۰۰۰ مولکول چربی (از جمله کلسترول) را در مایعات برونسلولی حمل میکند. «گیرندهٔ لیپوپروتئین کمچگالی» با اتصال به LDL آنها را از مایعات برونسلولی جذب کرده و بهدرون سلول میکشد و بدین ترتیب سطح کلسترول بد در خون پائین میآید. اگر عملکرد آنزیم PCSK9 مسدود شود، تعداد بیشتری از «گیرندههای لیپوپروتئین کمچگالی» بر سطح سلول نمایان خواهد شد[۹] و بدین ترتیب، با مسدود کردن این آنزیم میتوان غلطت LDL (کلسترول بد) را پائین آورد.[۱۰][۱۱]
آنزیم PCSK9 از لحاظ پزشکی به سبب نقشش در همایستایی کلسترول حائز اهمیت است. دو داروی مهارکنندهٔ این آنزیم یعنی آلیروکومب و اولوکومب در سال ۲۰۱۵ توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا برای کاهش دادن سطح LDL در مواردی بهکار میرود که به استاتینها یا سایر داروها جواب نداده یا آن داروها را تحمل نکردهاند و هر دو هفته یکبار تزریق میشوند. هزینهٔ این داروها در سال ۲۰۱۵ میلادی، ۱۴٬۰۰۰ دلار آمریکا در سال بوده و برخی هزینهٔ آنرا در مقایسه با اثربخشیشان مورد تردید قرار دادند.[۱۲] با آنکه بسیاری از پزشکان این دارو را به بیمارانشان تجویز میکنند، اما شرکتهای بیمه از پرداخت هزینهٔ آن سر باز میزنند[۱۳][۱۴][۱۵] و بدین سبب، شرکتهای سازندهٔ دارو مجبور به کاهش قیمت آنها شدند.[۱۶]