Merkeldei (ek wol: lotdei) is de oantsjutting fan in dei dy't yn it folksleauwen tige wichtich is foar it lot fan de minsk of it waar. It waar op in merkeldei is yn dat gefal beskiedend foar de rest fan de perioade. By merkeldagen hearre dan ek ien of mear waarspreuken. Dy fermelde fakentiids ek de hillige dy't neffens de Hilligenkalinder fan de Katolike Tsjerke syn of har nammedei hat op de betreffende dei.