Back لويس رئيل Arabic لويس رئيل ARZ Louis Riel ATJ Luiz Riyel Azerbaijani Луи Риел Bulgarian Louis Riel Catalan Louis Riel Czech Louis Riel German Louis Riel English Louis Riel Esperanto
  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 22 Deireadh Fómhair 1844 Saint Boniface (Impireacht na Breataine) |
| Bás | 16 Samhain 1885 41 bliana d'aois Regina, Saskatchewan |
| Siocair bháis | Pionós an bháis (Crochadh) |
| Áit adhlactha | Saint Boniface Cathedral (en)  |
| Ball de Thionól Reachtach Assiniboia | |
| 9 Márta 1870 – 24 Meitheamh 1870 | |
| Ball de Theach na dTeachtaí i gCeanada | |
| | |
| Faisnéis phearsanta | |
| Grúpa eitneach | Métis |
| Reiligiún | An Eaglais Chaitliceach Rómhánach |
| Scoil a d'fhreastail sé/sí | Collège de Montréal |
| Gníomhaíocht | |
| Suíomh oibre | Ottawa Red River Colony (en) |
| Gairm | polaiteoir |
| Ball de pháirtí polaitíochta | polaiteoir neamhspleách |
| Teangacha | Béarla agus an Fhraincis |
| Teaghlach | |
| Athair | Louis Riel, Sr. |
| Siblín | Sara Riel |
| Duine muinteartha | Jean-Baptiste Riel (seanathair) Marie-Anne Gaboury (seanmháthair) |
Síniú  | |
  | |
Polaiteoir ba ea Louis Riel (22 Deireadh Fómhair 1844 - 16 Samhain 1885) a bhunaigh cúige Manitoba i gCeanada. Bhí sé ina cheannaire ar na Métis,[1] pobal ar mhachairí Cheanada sa chuid is mó.[2][3]
D'eagraigh Riel gluaiseachtaí saoirse dá phobal féin i gcoinne rialtas na tíre. Tar éis éirí amach a eagrú sa bhliain 1869, chuaigh sé i mbun idirghabhála leis an rialtas agus bunaíodh Manitoba.
Chaith sé seal ar imirce i Stáit Aontaithe Mheiriceá mar gheall ar fhear darbh ainm Thomas Scott a chur chun báis le linn an éirí amach. Toghadh trí huaire é chuig parlaimint Cheanada agus é ar a choimeád, ach níor ghlac sé riamh lena shuíochán. Samhlaíodh dó go raibh inspioráid ó Dhia aige mar fháidh agus mar cheannaire, agus chuaigh an creideamh sin i gcionn ar a ghníomhartha.
Bhí sé rannpháirteach in éirí amach eile sa bhliain 1885. Cuireadh tréas ina leith agus cuireadh chun báis é ach maireann a cháil, go háirithe i measc cainteoirí Fraincise i gCeanada, mar laoch de chuid an ghnáthphobail. Bhí tionchar ag a dhaoradh chun báis ar an gcaidreamh a bhí acu sin leis an mhóramh sa tír go ceann i bhfad.
- ↑ "Métis" (as en) (2021-11-06). Wikipedia.
- ↑ Maitiú Ó Coimín (24 Feabhra 2015). "Stádas na Fraincise á throid i gCúirt Uachtarach Cheanada" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-11-16.
- ↑ Seán Ua Cearnaigh. (Feasta 66 (9), 12.). "Quebéc, Louis Riel agus an ceangal Éireannach.". Dáta rochtana: 2021.