Nathair

Nathair

Serpentes
rí-chobra
Sonraí
Is foinse é an tacsón seo de	feoil nathrach
Tacsanomaíocht
For-ríocht	Holozoa
Ríocht	Animalia
Fíleam	Chordata
Aicme	Reptilia
Ord	Squamata
Fo-ord	Serpentes Linnaeus, 1758
Léarscáil de raon an tacsóin

Is reiptíl fhada fheoiliteach gan chosa san fho-ord Serpentes /sɜ:rpɛnti:z/ í an nathair. Mar aon leis na squamates uile eile, veirteabrach eictiteirimeach aimnianach í atá clúdaithe ag brat gainní, lonnaíonn na gainní seo muirc mairc ar a chéile. Bíonn blaosc chloiginn ar chúpla speiceas a bhfuil níos mó lúbanna inti i gcomparáid le blaoscanna a sinsearacha laghairte, rud a ligeann dóibh creacha atá i bhfad níos mó ná blaosc na nathrach a shlogadh lena mbéal solúbtha. Go lonna siad i gceart i gcorp na nathrach, eagraítear na baill phéireáilte (na duáin srl. atá i gceist) ar dhóigh go ngabha siad ceann in aghaidh cinn an corp suas (i gcontúirt leis an ghnáthleagan a feictear in ainmhithe eile, nuair a lonnaíonn siad taobh lena chéile) agus de ghnách ní bhíonn ach scamhóg fheidhmiúil amháin iontu. Coinníonn cúpla speiceas crios peilbheach le péire crobh iarmharacha atá suite ar an dá thaobh den chlóáca. D'fhorbair laghairteanna coirp fhada gan bhaill nó a bhfuil baill laghdaithe orthu faoi cheann cúig uaire is fiche ar a laghad go neamhspleách, mar sin de, chum sin leathantas ciní laghairte nach bhfuil cosa orthu ar chor ar bith. Tá cuma chosúil orthu seo le nathracha, ach tá caipíní súile is cluasa lasmuigh ar chúpla grúpa choiteannta de na laghairteanna seo, rud a bhíonn in easnamh ar fhíornathracha, ach ní riail uilechoiteann seo (feictear Amphisbaenia, Dibamidae, is Pygopodidae).

Tá nathracha le fáil san uile chearn den domhan seachas an Antartaice is formhór na gcríocha beaga, áfach tá eisceachtaí ann, go háirithe na hoileáin mhóra seo a leanas; Éire, an Íoslainn, an Lochlainn, srath oileán Hawai'i, is oileáin na Nua-Shéalainne, chomh maith le hoileáin éagsúla eile san Atlantach is san Aigéan Ciúin. Chomh maith leis sin tá nathracha mara le fáil go fairsing san Aigéan Ciúin agus san Aigéan Indiach. Aithnítear breis is 20 fine nathracha ag an phointe reatha, agus clúdaíonn na speicis seo thart ar 520 géineas is 3,900 speiceas. Ó thaobh an toise dóibh, tá idir an Barbados threadsnake, atá 10.4 cm (4.1 horlaí) ar fhaide, chuig an reticulated python atá 6.95 mhéadar (22.8 throigh) ar fhaide. D'fhásadh an nathair iontaise Titanoboa cerrajonensis go mbeadh sí 12.8 mhéadar (42 throigh) ar fhaide. Síltear gur tháinig nathracha ó laghairteanna uisceacha nó uachasacha sa ré Iúrasach, agus na hiontaisí is luaithe ag teacht ón aimsir idir 143 is 167 milliún bliain ó shin. Tháinig leathantas na nathracha comhaimseartha ar an fhód sa tsealad pailigéineach (ca. 66 - 56 milliún bliain ó shin i ndiaidh an díothaidh chailcí-phailigéiní). Tá na cuir síos is luaithe de nathracha le fáil sa Phaipír Brooklyn.

Tá formhór na nathracha neamh-nimhiúil agus úsáideann na cinn úd a bhfuil nimh acu í le go maraí is go mbaca siad a gcuid creacha in gcontúirt lena gcosaint fhéin. Tá nimh faoi seilbh ag cúpla speiceas atá a oiread láidir go ndéanfadh sí dochar mór do dhaoine, nó fiú go maródh sí iad. Slogann nathracha neamh-nimhiúla a gcuid creacha beo nó maraíonn na nathracha sin le caolú iad.