Back Alfonso X Afrikaans Alifonso X de Castiella AN ألفونسو العاشر Arabic الفونسو العاشر ملك كاستييا ARZ Alfonsu X de Castiella AST اوْنونجو آلفونسو AZB Альфонса X Кастыльскі Byelorussian Алфонсо X Bulgarian Alfonso X Kastilha Breton Alfons X de Castella Catalan
Afonso X, tamén coñecido como Afonso IX,[1][2][3] nado en Toledo o 23 de novembro de 1221[4] e finado en Sevilla o 4 de abril de 1284, foi rei de Castela e León.[5]
Á morte do pai, Fernando III o Santo, retomou a ofensiva contra os musulmáns, e ocupou Xerez (1253), arrasou Salé, o porto de Rabat (1260) e conquistou Cádiz (contra 1262). En 1264 tivo que facer fronte a unha importante revolta dos mudéxares de Murcia e do val do Guadalquivir.
Como fillo de Beatriz de Suabia, da casa de Hohenstaufen, aspirou á coroa do Sacro Imperio Romano Xermánico, proxecto ao que dedicou máis da metade do seu reinado sen obter éxito.
Os últimos anos do seu reinado foron especialmente sombríos, debido ao conflito sucesorio provocado pola morte prematura do seu primoxénito, Fernando de la Cerda, e a minoría de idade dos outros fillos, o que desembocou na rebelión aberta do infante Sancho e de gran parte da nobreza e das cidades do reino. Afonso morreu en Sevilla durante o transcurso desta revolta, non sen antes desherdar o seu fillo Sancho.
Levou a cabo unha activa e beneficiosa política económica, reformando a moeda e a facenda, concedendo numerosas feiras e recoñecendo en 1273 o Honrado Consejo de la Mesta.
Tamén é recoñecido pola súa obra literaria, científica, histórica e xurídica realizada polo seu escritorio real. Afonso X patrocinou, supervisou e, moitas veces, participou coa súa propia escritura e en colaboración cun conxunto de intelectuais latinos, hebreos e islámicos coñecido como Escola de Tradutores de Toledo, na composición dunha inxente obra literaria que iniciou en boa medida a prosa en castelán. Destacan as Sete Partidas (Las Siete Partidas), unha recompilación xurídica e de principios do dereito, e algúns tratados de xadrez e de astronomía. Ademais escribiu poesía en galego-portugués, como as Cantigas de Santa María, realizando unha grande achega á lingua culta do momento na corte do reino, a lingua galego-portuguesa. Tamén escribiu poemas trobadorescos. Por todo isto foi alcumado o Sabio. Dedicóuselle o Día das Letras Galegas en 1980.[6]
En 1935 recoñeceuse como astrónomo nomeándose no seu honor o cráter lunar "Alphonsus".[7]
- ↑ Fuero Real de España: Diligentemente hecho por el noble Rey don Alonso .ix. (en castelán). 1543.
- ↑ Las Siete Partidas del Sabio Rey Don Alfonso El IX (en castelán) I. 1843.
- ↑ Picallo, Héitor (2021). O escudo do Reino da Galiza: unha (re)visión (inter)nacional. De Nós. Monografías con perspectiva galega. Sermos Galiza. p. 33. ISBN 978-84-09-32444-6.
- ↑ "Afonso X o Sabio". Real Academia Galega. Consultado o 30 de abril do 2016.
- ↑ A titulación completa era: Rei de Castela, de Toledo, de León, de Galicia, de Sevilla, de Córdoba, de Murcia, de Xaén e do Algarve (desde 1260).
- ↑ "Letras Galegas 1980". Real Academia Galega.
- ↑ Ficha do cráter lunar "Alphonsus", en Gazeteer of Planetary Nomenclature Arquivado 11 de decembro de 2016 en Wayback Machine.. Consultada o 24 de outubro de 2016.
_Fuero_Real_de_Espa%C3%B1a.png){kind=link}
