Baixa Navarra

Baixa Navarra

Localización
43°10′N 1°14′O / 43.17, -1.23
Estado	Francia
Divisións administrativas	Francia Metropolitana
Rexións	Aquitania-Lemosín-Poitou-Charentes
Departamento	Pireneos Atlánticos
Poboación
Poboación	29.983 (2006) (22,63 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Reino de Navarra (–1512) Kingdom of Navarre beyond the Pyrenees (en) (1512–)
Superficie	1.325 km²
Sucedido por	Reino de Francia

A Baixa Navarra (en éuscaro: Nafarroa Beherea; en francés: Basse-Navarre) é unha rexión histórica do País Vasco francés ou Iparralde. Antigamente tamén era coñecida como Terra de Vascos ou abrev. Vascos^[1][2][3] Hoxe en día, o seu territorio forma parte do departamento dos Pireneos Atlánticos, xunto cos dos antigos vizcondados de Labort, Sola e Bearne. A Baixa Navarra é un dos tres territorios históricos franceses (os outros dous son Labort e Sola) que forman parte do territorio denominado tradicionalmente Vasconia ou Euskal Herria, de acordo á recomendación da Euskaltzaindia.^[4][5] Formou parte do Reino de Navarra xunto coa actual Comunidade Foral de Navarra (Alta Navarra) ata 1512, data na que foi conquistada por Fernando o Católico, coa incorporación do territorio que logrou controlar (a Alta Navarra) á Coroa de Castela.

A Baixa Navarra, que reverteu esta conquista (ao ser abandonada polo emperador Carlos V pola súa difícil defensa), permaneceu con institucións e leis propias como parte dos dominios da casa de Albret, asociándose ao Reino de Francia ao ascender o seu rei, Henrique III de Navarra, primeiro da casa de Borbón, ao trono francés. Así, os monarcas franceses intituláronse "Reis de Francia e de Navarra". En 1620 Lois XIII limitou os poderes das institucións navarras, aínda que mantendo a súa autonomía (así, cando Lois XVI convocou os Estados Xerais de Francia, Navarra non enviou formalmente deputados a estes, senón ao Rei en persoa, de xeito independente e co seu propio Caderno de agravios).^[6] Porén, o seu status diferenciado dentro da Coroa rematou coa Revolución francesa iniciada en 1789.

As 76 comunas que o compoñen formaban parte do distrito de Bayona e dos cantóns de Bidache (parcialmente), Hasparren (parcialmente), Iholdy, La Bastide-Clairence (parcialmente), Saint-Étienne-de-Baïgorry, Saint-Jean-Pied-de-Port e Saint-Palais (parcialmente) ata o ano 2015, en que, mantendo o distrito, pasaron a formar parte dos novos cantóns de País de Bidache, Amikuze e Ostibarre (45 comunas), Montaña Vasca (30), Nive-Adour (1) e Orthez e Terras de Ríos e Sal (1).

1. ↑ "Información del Virrey sobre unha falsa carta do Papa (1560) que circula por Navarra, recoñecendo aos seus lexítimos reis" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 27 de agosto de 2008. Consultado o 27 de decembro de 2015. 
2. ↑ Palacio Hualde de Erratzu
3. ↑ "Sancho III el Mayor. Un rey pamplonés e hispano", Sancho III el Mayor: rey de Pamplona, rex Ibericus (2007)
4. ↑ Así o recolle a Euskaltzaindia nun informe do 18 de xullo de 2003, dispoñible en Euskaltzaindia sobre la denominación Euskal Herria
5. ↑ Mapa de la Baja Navarra de la oficina de turismo bajonavarra
6. ↑ Enciclopedia Auñamendi. Behe Nafarroa, Historia, los Bajonavarros y los estados de 1789