Don Quixote da Mancha

Don Quixote da Mancha
Portada
Título orixinal	Don Quijote de la Mancha
Autor/a	Miguel de Cervantes
Orixe	España
Lingua	castelán
Xénero(s)	Novela de cabalarías
Editorial	Francisco de Robles Xuntanza Editorial (en galego)
Data de pub.	1605 e 1615 1990 (en galego)
Tradución	Valentín Arias, Xela Arias, María Xesús Senín, María Xosefa Senín, Xosé Antón Palacio Sánchez, Xavier Senín
Na rede
[ editar datos en Wikidata ]

Don Quixote da Mancha (en castelán: Don Quijote de la Mancha),^[1] é unha novela escrita por Miguel de Cervantes. Publicada a súa primeira parte co título de O enxeñoso fidalgo don Quixote da Mancha (en castelán: El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha) a comezos de 1605, é a obra máis destacada da literatura española e unha das principais da literatura universal.^[2][3] En 1615 apareceu a súa continuación baixo o título de Segunda parte del ingenioso caballero don Quijote de la Mancha. O Quixote de 1605 publicouse dividido en catro partes; pero semella que o Quixote de 1615 en calidade de Segunda parte da obra, quedou revocada de feito a partición en catro seccións do volume publicado dez anos antes por Cervantes.^[4]

É a primeira obra xenuinamente desmitificadora da tradición cabaleiresca e cortés polo seu tratamento chanceiro. Representa a primeira novela moderna e a primeira novela polifónica; como tal, exerceu un enorme influxo en toda a narrativa europea. Por considerarse «o mellor traballo literario xamais escrito», encabezou a lista das mellores obras literarias da historia, que se estabeleceu coas votacións de cen grandes escritores de 54 nacionalidades a petición do Club Noruegués do Libro en 2002; así, foi a única excepción na estrita orde alfabética que se dispuxo.^[5]

Foi traducido ó galego en 1990 por Xela Arias, Valentín Arias, Xosefa S. Fernández, A. Palacio Sánchez, Xavier Senín e Xesús Senín (Xuntanza, ISBN 84-86614-64-3).^[6] Esta tradución, do texto completo, fora precedida pola tradución dun fragmento do capítulo 11 da primeira parte, realizada por Antón Valcárcel e publicada no nº 6 d'A Nosa Terra, do 5 de xaneiro de 1917, e pola de Juan Beceiro en 1972.^[7] Segundo Xesús Alonso Montero, este foi o primeiro texto de Cervantes traducido ó galego.^[8]

1. ↑ Na primeira edición da novela, publicada a comezos de 1605, o título que aparece na portada é EL INGENIOSO HIDALGO DON QVIXOTE DE LA MANCHA. En canto ós aspectos ortográficos, a grafía V era a habitual na época para representar en letra maiúscula ó fonema vocálico /u/; en canto á X, representaría neste caso, moi probablemente, o fonema fricativo alveolar /x/ (pronunciado como a j castelá), algo que seguiría facendo (a carón das grafías «j» e «i») tanto en letra maiúscula como en minúscula, até o século XVIII. En canto ó título orixinal, postulouse que fose El ingenioso hidalgo de la Mancha, segundo aparece na «tasa» e o «privilegio real» dos preliminares da primeira parte de 1605, aínda que non se puido discernir se esta formulación responde á intención de Cervantes ou a un descoido ó tramitar a publicación da novela, é unha abreviación de El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha ou procede dun erro administrativo. Cfr. nota 2 da tasa na ed. de F. Rico publicada por el CVC.
2. ↑ Pérez de Antón, Francisco (decembro de 2004). "La lección moral de Cervantes" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 13 de outubro de 2017. Consultado o 04 de decembro de 2018. 
3. ↑ "The most popular books of all time". Lovereading.co.uk (en inglés). agosto de 2014. Consultado o 28 de xaneiro de 2016. 
4. ↑ "Primera parte del ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha". IES Adaja. Arquivado dende o orixinal o 22 de decembro de 2015. Consultado o 26 de xaneiro de 2016. 
5. ↑ (en inglés) «The top 100 books of all time.» The Guardian. Consultado o 14 de xaneiro de 2013.
6. ↑ O enxeñoso fidalgo Don Quixote da Mancha de Xuntanza Editorial na páxina do Instituto Cervantes.
7. ↑ "El general que tradujo «El Quijote» al gallego". Diario ABC (en castelán). 2013-11-17. Consultado o 2024-11-18. 
8. ↑ Xesús Alonso Montero. "O primeiro Quixote en galego", RAG, 21.04.2016.