A esexese[1] ou exexese[2], do grego clásico ἐξήγησις (exḗgēsis 'explicación', 'exposición'), e este de ἐξηγέομαι (exēgéomai 'guiar', 'dirixir', 'interpretar') á súa vez tirado de ἐξ (éx 'fóra) e ἡγέομαι (hēgéomai 'guiar', 'dirixir') é un concepto que implica unha interpretación crítica e completa dun texto, especialmente relixioso, como o Antigo e o Novo Testamento da Biblia, o Talmud, o Midrash, o Corán etc. Un exexeta (do grego ἐξηγητής, exegēta, en transcrición latina) é un individuo que practica esta disciplina; a forma adxectiva é exexético.[3]
A palabra exexese significa 'extraer o significado dun texto dado'. A exexese adoita ser contrastada coa eiséxese eīsḗgēsis (do grego ε‘ισήγησις), que significa 'proposición', 'proposta' ou 'inserir as interpretacións persoais nun texto dado'. En xeral, a exexese presupón un intento de ver o texto obxectivamente, mentres que a eiséxese implica unha visión máis subxectiva.
A exexese tradicional require o seguinte:[4]
A pesar de que a exexese máis amplamente coñecida é a que trata sobre libros cristiáns, xudeus e islámicos, tamén existe a análise de libros doutras relixións, e tamén de libros non relixiosos.