Nauru

Nauru

Ripublik Naoero (na) Naoero (na)
Bandeira Brasón
Himno	Nauru Bwiema
Lema	«God's will first» «Първо Божията воля» «Ewyllus Duw'n Gyntaf»
Localización
0°31′39″S 166°56′06″L / -0.5275, 166.935
Capital	Yaren
Contén a división administrativa	Aiwo Anabar Anetan Anibare Baiti Boe Buada Denigomodu Ewa Ijuw Meneng Nibok Uaboe Yaren
Poboación
Poboación	13.650 (2017) (650 hab./km²)
Lingua oficial	Lingua nauruana lingua inglesa
Xeografía
Parte de	Micronesia
Superficie	21 km²
Punto máis alto	Command Ridge (70 m)
Punto máis baixo	Océano Pacífico (0 m)
Datos históricos
Precedido por	Fideicomiso de Nauru
Creación	31 de xaneiro de 1968
Organización política
• Presidente	David Adeang (2023–)
Órgano executivo	Goberno de Nauru
• Presidente	Russ Kun
Órgano lexislativo	Parlamento de Nauru , (Escano: 19)
Membro de	Tratado de non proliferación de armas nucleares Alianza dos Pequenos Estados Insulares Grupo de Estados de África, Caribe e Pacífico Organización Mundial da Saúde Commonwealth de Nacións (1968–1999) Unión Postal Universal (1969–) Unión Internacional de Telecomunicacións (1969–) Interpol (1971–) Banco Asiático de Desenvolvemento (1991–) UNESCO (1996–) Commonwealth de Nacións (1999–) ONU (1999–) Organización para a Prohibición de Armas Químicas (2001–) Organización Meteorolóxica Mundial (2019–)
PIB nominal	145.536.603 $ (2021)
Moeda	Dólar australiano
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+12:00 Pacífico/Nauru
Dominio de primeiro nivel	.nr
Prefixo telefónico	+674
Teléfono de emerxencia	111, 110 e 112
Código de país	NR

Nauru^[1] (/nɑːˈuːruː/^[2] ou /ˈnaʊruː/;^[3] nauruano: Naoero), oficialmente República de Nauru (nauruano: Repubrikin Naoero) e antes coñecida como Pleasant Island, é un país insular e un microestado en Oceanía, no Pacífico Central que comprende unha soa illa xusto ao sur do ecuador. O seu veciño máis próximo é a illa Banaba en Kiribati, a 300 km (190 mi) ao leste.^[4] Atópase máis ao noroeste de Tuvalu, 1 300 km (810 mi) ao nordeste das Illas Salomón,^[5] ao leste-nordeste de Papúa-Nova Guinea, ao sueste dos Estados Federados de Micronesia e ao sur das Illas Marshall. Con só unha área de 21 km² (8,1 sq mi), Nauru é o terceiro país máis pequeno do mundo por detrás da Cidade do Vaticano e Mónaco, converténdoa na república máis pequena así como na nación insular máis pequena. A súa poboación duns 10.000 habitantes é a segunda máis pequena do mundo (sen incluír colonias nin territorios de ultramar), despois da Cidade do Vaticano.

É un atol de forma oval, elevado, escarpado na súa beira mariña e con areosas praias intercaladas con montículos coralinos na súa beira interior, e cunha superficie de 21 km². Habitada por persoas de Micronesia cara ao ano 1000 AEC, Nauru foi anexionada e reclamada como colonia polo Imperio Alemán a finais do século XIX. Despois da primeira guerra mundial, Nauru converteuse nun mandato da Liga de Nacións administrado por Australia, Nova Zelandia e o Reino Unido. Durante a segunda guerra mundial, Nauru foi ocupada polas tropas xaponesas, e foi obviado polo avance aliado polo Pacífico. Despois de rematar a guerra, o país entrou en Tutela das Nacións Unidas. Nauru conseguiu a súa independencia en 1968 e converteuse en membro da Comunidade do Pacífico (PC) en 1969.

Gran parte da súa prosperidade debeuse á explotación dos depósitos de fosfato que se atopaban na illa e cuxo orixe é disputado: poderían ser depósitos de guano acumulados durante miles de anos ou poderían ser de orixe mariña. O fosfato utilízase como fertilizante e a maioría do producido na illa foi exportado cara a Australia durante máis dun século, aínda que a costa de danar seriamente o medio ambiente da illa. Coa extinción das reservas de fosfato na década de 1990, Nauru fai fronte a un futuro económico pouco claro. Parte da riqueza obtida coa explotación deste recurso foi colocada como fideicomiso para o futuro. Tras acumular ata 2.000 millóns de dólares estadounidenses, a mala calidade dos investimentos escollidos e a súa utilización para completar orzamentos deficitarios ano tras ano fixo minguar os aforros e en 2004 o restante foi vendido para cancelar a súa débeda externa. Para obter ingresos, Nauru converteuse brevemente nun paraíso fiscal e nun centro ilegal de branqueo de capitais.^[6] De 2001 a 2008, e de novo a partir de 2012, aceptou axuda do Goberno australiano a cambio de acoller o Nauru Regional Processing Centre, unha controvertida instalación de detención de inmigración offshore australiana. Como resultado da gran dependencia de Australia, algunhas fontes identificaron Nauru como un estado cliente de Australia.^[7][8][9] O estado soberano é membro das Nacións Unidas, da Commonwealth de Nacións e da Grupo de Estados de África, Caribe e Pacífico.

1. ↑ Definición de nauruano no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.
2. ↑ "Nauru Pronunciation in English". Cambridge English Dictionary. Cambridge University Press. Arquivado dende o orixinal o 17 de febreiro de 2015. Consultado o 16 de febreiro de 2015. 
3. ↑ "Nauru – Definition, pictures, pronunciation and usage notes". Oxford Advanced Learner's Dictionary. Oxford University Press. Arquivado dende o orixinal o 2 de xaneiro de 2015. Consultado o 2 de xaneiro de 2015. 
4. ↑ "Nauru and Ocean Island". II(8) Pacific Islands Monthly. 15 de marzo de 1932. Consultado o 26 de setembro de 2021. 
5. ↑ "Yaren | district, Nauru". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 2 de setembro de 2019. 
6. ↑ Hitt, Jack (10 de decembro de 2000). "The Billion-Dollar Shack". The New York Times. Arquivado dende o orixinal o 16 de xaneiro de 2018. Consultado o 29 de xaneiro de 2018. 
7. ↑ "Pacific correspondent Mike Field". Radio New Zealand. 18 de xuño de 2015. Arquivado dende o orixinal o 10 de decembro de 2015. Consultado o 8 de decembro de 2015. 
8. ↑ "Nauru's former chief justice predicts legal break down". Special Broadcasting Service. Arquivado dende o orixinal o 10 de decembro de 2015. Consultado o 8 de decembro de 2015. 
9. ↑ Ben Doherty (28 de outubro de 2015). "This is Abyan's story, and it is Australia's story". The Guardian. Arquivado dende o orixinal o 26 de febreiro de 2017. Consultado o 12 de decembro de 2016.