Realismo socialista

Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde xuño de 2015.)

Atención: Este artigo ou sección semella conter investigacións orixinais. Mellóreo engadindo referencias que verifiquen as afirmacións contidas no artigo e engada referencias a pé de páxina. As afirmacións que constitúan unha fonte primaria non verificable deben eliminarse. Por favor, non quite esta mensaxe ata que o problema estea solucionado. (Desde outubro de 2017.)

Historia da arte Por período Arte prehistórica Arte paleolítica Arte rupestre Arte neolítica Arte antiga Arte paleolítica Arte mesopotámica Arte suméria Arte asiria Arte babilónica Arte persa Arte sasanida Arte exipcia Arte celta Arte xermánica Arte fenicia Arte exea Arte cicládica Arte minoica Arte micénica Antigüidade clásica Arte etrusca Arte grega Arte romana Arte paleocristiá Arte medieval Arte bizantina Arte islámica Arte prerrománica Arte xermánica Arte insular Arte anglosaxoa Arte celta Arte visigótica Arte merovinxia Arte carolinxia Arte otoniana Arte románica Arte mudéxar Arte gótica Arte da I. Moderna Renacemento Manierismo Barroco Rococó Neoclasicismo Academicismo Romanticismo Arte moderna Nazarenos Prerrafaelitas Realismo Naturalismo Impresionismo Postimpresionismo Puntillismo Divisionismo Simbolismo Art Nouveau Expresionismo Fauvismo Die Brücke Der Blaue Reiter Vangardas Arte abstrata Neoplasticismo Cubismo Construtivismo Bauhaus Suprematismo Realismo socialista Dadaísmo Surrealismo Futurismo A. contemporánea Pop art Op art New Dada Minimalismo Neoconcretismo Arte conceptual Happening Performance Instalacións Land art Hiperrealismo Por expresión Arquitectura – Pintura Escultura – Deseño Literatura – Música Teatro – Cinema

O Realismo socialista é unha corrente estética cuxo propósito é leva-los ideais do comunismo ó terreo da arte. Foi a tendencia artística predominante durante gran parte da historia da Unión Soviética, particularmente durante o goberno de Iosif Stalin, na República Popular da China e, en xeral, na maior parte dos países socialistas.

As correntes vangardistas víanse como un complemento natural para as políticas revolucionarias; nas artes visuais florecía o construtivismo e na poesía e mais na música louvánbanse as formas non tradicionais e vangardistas, como o caso da ópera atonal O nariz, de Shostakovich, baseada no relato homónimo de Gógol.

Con todo, esta situación non tardou en xerar críticas dalgúns compoñentes do Partido Comunista, que rexeitaron estilos modernos como o impresionismo, o surrealismo, o dadaísmo e o cubismo, debido ós principios subxectivistas que lles subxacían (o subxectivismo chocaba frontalmente coa aspiración obxectiva do materialismo dialéctico) e ós temas que trataban (o realismo socialista só consideraba relevantes os temas relacionados coa política e os traballadores). Isto levou a considerar ditos estilos como manifestacións de arte burguesa.

O realismo socialista foi, dalgún xeito, unha reacción contra os estilos burgueses anteriores á revolución, converténdose en política oficial do Estado en 1932 ó promulgar Iosif Stalin o decreto de reconstrución das organizacións literarias e artísticas.

Fúndase a Unión de Escritores Soviéticos para promover esta doutrina e a nova política foi consagrada polo Congreso de Escritores Socialistas de 1934, para ser a partir de entón estritamente aplicada en tódalas esferas da produción artística. O 10 de febreiro de 1948, dítase o chamado decreto Zhdánov, que marcou o comezo dunha campaña de críticas e descualificacións contra moitos compositores soviéticos, entre eles Vano Muradeli, Dmitrii Shostakovich, Serguéi Prokófiev e Aram Jachaturian. Máis adiante o goberno de Stalin pasaría a apoiar a algún de ditos artistas, chegando Shostakovich e Prokófiev a recibi-lo Premio Stalin.

As restricións relaxáronse considerablemente trala morte de Stalin en 1953 e en 1958 foron oficialmente rehabilitados os compositores condenados polo decreto Zhdánov, mantendo porén o Estado influencia sobre a produción artística. Os artistas que pretendían conserva-la súa total independencia da política oficial víanse nun clima hostil. A postura favorable ó realismo socialista na Unión Soviética non impediu que se promoveran obras, autores e xéneros do século XIX alleos a dita corrente e enraizados na tradición rusa, favoreceuno un destacado desempeño de intérpretes de música académica e ballet, entre outras manifestacións artísticas.

Durante as décadas seguintes xurdiu un interese nos estilos artísticos alternativos, feito que se acentuou cara finais da década de 1980 coas reformas de "apertura cara Occidente" de Mikhaíl Gorbachev. O realismo socialista seguiu porén vixente como estilo artístico oficial deica o desmembramento da Unión Soviética en 1991, momento no que o Estado abandonou a súa inmensa participación no eido artístico, catalogada como positiva por uns e como censura por outros.