Samuel Ajayi Crowther

Samuel Ajayi Crowther (1809 jẹ azán gbàn-nukundopotọ Awèwèsun owhe 1891) yin ogbè susu setọ, yẹwhenọ podọ yẹwhegan ṣọṣi Anglican tọn tintan to wheyihọ otògbo Naijilia tọn me. E yin jiji to Oshogun (he yin yinyọnẹn to egbehe di Ado-awaye, Ayimatẹn Oyo tọn to otògbo Naijilia tọn mẹ). Samuẹli po whẹndo etọn po yin wiwle yi kanlinmọgbenu to whenuena e tindo owhe wiawe. Ehe jọ to whenue Ayọnu lẹ to awhan akọta tọn fún, yedọ awhan akọta owu tọn lẹ sọn owhe (1821 jẹ 1829), bọ gbọnmọ dali gbètato Oshogun tọn yin viva. Enẹgodo Ajayi Crowther yin vivọsa na ajọwatọ kanlinmọ tọn lẹ sọn otò Potuga tọn mẹ fie e yin zize yi aihọn yọyọ New World gbọn ohu Atlantiki tọn ji. Crowther jẹ mẹdekannu gbọn alọ̀ awhanfuntọ tọji Aflika tọn Royal Navy's West Africa Squadron lẹ dali. To whelọnu, awhanfungbẹ ehe to hihodo osẹ́n he otò Brítánì tọn zedai nado doalọtena kanlinmọjọwiwa gbọn ohu Atlantiki tọn ji. Mẹhe tọ́n sọn kanlinmọgbenu lọ lẹ po yin bíbẹ yi otò Sierra Leone tọn mẹ. To Sierra Leone, Ajayi yin yinkọ diọna do yinkọ Glẹnsi tọn de he yin Samuel Crowther bo sọ bẹ nupinplọn to Glẹnsigbe mẹ. E kẹalọyi sinsẹn Klistiani tọn bo sọ kọnawudopọ po akọtagbẹ he nọ yin Krio po to Sierra Leone. E plọn ogbè susu, enẹwẹ zọn bọ yé dó dee di yẹwhenọ to Glẹnsi tomẹ. To whenu pẹde godo, e yí gbedewema daho hugan to wẹhọmẹ alavọ Oxford tọn. Ajayi wleawu nado lilẹ odẹwema he nọ yín Anglican Book of Common Prayer do ayọgbe mẹ, mọdopolọ e sọ to azọnwa dó Biblu kinkan do Ayọgbe mẹ podọ azọ́n devo lẹ po to ojlẹ dopolọ mẹ.