She cummey caslys-skeealyn Shapaanagh Manga (漫画; myr kanji; まんが myr hiragana; マンガ myr katakana,Manga?).[1][2][3] Haink rish y chummey shoh trooid cur ry-cheilley cummaghyn ellyn ukiyo-e as aghtyn jallooaghey har mooir. Haink manga dys y chummey jeianagh beggan lurg y Chaggey Mooar II[4], agh ta shennaghys liauyr oc ayns ellyn Shapaanagh shinney.[5][6][7]
Ayns Yn Çhapaan, ta sleih dy dagh eash lhaih manga,[2]. Er y fa shen, ta rheaym cooishyn mooar ec manga, goaill stiagh contoyrtys, graih, spoyrt as gammanyn, drama shendeeagh, aitt, far-skeealaght sheanse, sheiltynys, folliaght, scoagh, çhibbag as dellal. [2] Neayr’s ny 1950yn, ta manga er jeet dy ve ny rheynn scanshoil jeh’n çhynskyl soilshaghey magh Shapaanagh,[4][8] as margey jeh mysh 481 billioon yen ec ayns yn Çhapaan ayns 2006[9] (mysh £2.3 billioon).
Nish, ta manga çheet dy ve ny smoo ennoil harrish y teihll.[10][11]
Er y fa dy nee cummey Shapaanagh eh, ta manga goll er lhaih veih jesh dys toshtal, dagh duillag as dagh kerrin. Ec y toshiaght, tra v’ad aahoilshaghey manga ayns America as çheeraghyn Europagh, ren soilsheyderyn caghlaa shen dys yn aght cliaghtagh y Sheear. Agh cha row shen mie lesh ard-jeeaneyderyn manga, as nish ta ymmodee soilsheyderyn freaylley yn aght Shapaanagh. [12] Son y chooid smoo, plaiyntyn bentyn rish daa chooish. Y chied, shen dy vel çhyndaa myr shen tarmestey kiarail yn ellyneyr. Myr sampleyr, caghlaa peiagh veih jeshagh dys toshtalagh; ny keayrtyn foddee shen tarmestey cosoyley ‘sy skeeal (ayns Adolf (アドルフに告ぐ, Adorufu ni Tsugu?), ta sleih jannoo curteish Nazi lesh ny armyn toshtal). Y cooish elley, shen dy vel çhyndaa jannoo reddyn quaagh. Myr sampleyr, beagh claare-ogheragh ny focklyn dreeym er oaie.
↑ (2001) "Introduction", ayns Lent, John A.: Illustrating Asia: Comics, Humor Magazines, and Picture Books (Baarle). Honolulu, Hawai’i: University of Hawai'i Press, 3-4. ISBN 0-8248-2471-7.
↑ ab
Kinsella, Sharon (2000). Adult Manga: Culture and Power in Contemporary Japanese Society (Baarle). Honolulu, Hawai’i: University of Hawai'i Press. ISBN 978-0824823184.
↑Wong, Wendy Siuyi (2006). "Globalizing manga: From Japan to Hong Kong and beyond", Mechademia 1: Emerging Worlds of Anime and Manga (Baarle). Minneapolis, Steaytyn Unnaneysit: University of Minnesota Press, 23-45. ISBN 0-8166-4945-6.