She Croghane-Crooin hene-reiltagh Goaldagh Mannin, as ish ny lhie eddyr Nerin as yn Vretyn Vooar ayns mean Vooir Vannin. She Çhairn Vannin yn ennym t'ad cur da'n chione-çheerey, as eshyn yn peiagh cheddin ta cummal crooin yn Reeriaght Unnaneysit. Er yn oyr shoh, ta Fo-Chiannoort ayn, myr ynnydagh oikoil Hiarn Vannin. She Doolish yn preeu-valley, as ta'n Punt Manninagh ymmydit myr yn argid-cadjin oikoil. Kyndagh rish e shennaghys, cultoor as çhengey, tadyr gra dy nee nane jeh ny h-ashoonyn Celtiagh t'ayn.
Va sleih cummal ayns Mannin roish y vlein 6500 RC, as haink cultoor Gaelgagh ayns yn 5oo lhing BNJ as veih shen haink Gaelg Vanninagh. Voish mysh BNJ 850, haink Mannin dy ve ny sheshaght Gaelgagh-Loghlynagh, kyndagh rish Loghlynee garraghey dys yn Ellan. Lurg lhing jeh reiltys neuchinjagh, eddyr reeaghyn Nalbin as Hostyn, haink Mannin dy ve fo çhiarnys Chrooin Hostyn ayns 1765 liorish yn Slattys Aa-Ghreim.