Ta rollage (ny rolt, roltag, ny rontage ny keayrtyn) çheet er bluckan feer vooar soilsheenagh dy phlasmey t'er ny freill ry-cheilley liorish ym-hayrn. Ec jerrey seihill ny rollage, s'foddee dy vel ee cummal cooid jeh stoo mee-ghooghyssagh. She yn Ghrian y rollage s'niessey da'n Chruinney, as she bun y chooid smoo jeh bree er y Chruinney ee yn Ghrian. Ta rollageyn elley ry-akin veih'n Chruinney car yn oie choud's nagh vel sollys ny Greiney ny phenomenonyn aeraghtagh soilsheeney ny cur eie er sollys ny rollageyn elley. Dy shenndeeagh, va ny rollageyn smoo baghtal 'sy vagher niauoilagh currit ry-cheilley stiagh ayns co-hollyssyn rollageagh as roltagyssyn, as va enmyn currit er ny rollageyn by-yilley. Ta catalogyn dy rollageyn er nyn gur ry-cheilley liorish rollageyderyn, as t'ad kiarail enmyssyn rollageagh cadjinit.
Er feie cooid jeh'n theihll eck er y chooid sloo, ta rollage soilsheeney rere co-haaghey çhiass-heshveanagh jeh'n hiddragien 'sy chree eck. Ta'n obbraghey shen skeaylley yn vree as t'ee goll harrish y çheu sthie jeh'n rollage, as lurg shen, goulraghey magh 'syn eaynid mooar. Va begnagh dagh bun-stoo najooragh ny s'trimmey na'n hailium crooit ec rollageyn, rere co-haaghey çheshveanagh rollageagh car y lhing oc, ny rere co-haaghey çheshveanagh olloonova car bleaystey ny rollageyn. Foddee rollageyderyn feddyn magh glout, eash, stoo-sthie kemmigagh as ram troyn elley jeh rollage rere goaill baght er y spectrum, er y toilsheenaght, as er y ghleashaght eck harrish yn 'eaynid mooar. She lane ghlout dy rollage yn ard-chronalagh ayns aafilley as erree jerrinagh y rollage. Ta troyn elley jeh'n rollage reaghit liorish y çhennaghys aafillee eck, goaill stiagh y crantessen, yn çhyndaa, yn ghleashaght as yn çhiassid eck. Ta kaart jeh çhiassidyn jeh ram rollageyn noi'n toilsheenaght oc, kaart t'er enney myr graf Hertzsprung-Russell (graf H-R), lhiggey da feddyn magh eash as staydys yn-fillee yn rollage.
Ta rollage goaill toshiaghey myr bodjal cohionnee jeh stoo ta jeant ass hiddragien son y chooid smoo, agh lesh beggan dy hailium as bun-stooghyn elley. Choud's ta cree yn rollage gloo dy fondagh, ta cooid jeh'n hiddragien ceaghlit gyn stad gys hailium liorish yn obbraghey ta enmyssit co-haaghey çheshveanagh.[1] Ta'n chooid faagit jeh çheu sthie yn rollage gymmyrkey yn vree magh ass y chree trooid cochiangle dy obbraghyn goulragh as co-ymmyrkagh. Ta broo sthie jeh'n rollage cur lhiettrimys er tooilley co-huittym fo trimmid yn ym-hayrn eck. Choud's ta'n conney hiddragien 'sy chree er ny hoo magh, ta ny rollageyn lesh 0.4 keayrtyn glout ny Greiney[2][3] mooadaghey son dy ve nyn voawir ruy, as ayns cooishyn er lheh, co-haaghey ny bun-stooghyn by hrimmey 'sy chree ny ayns shligganyn mygeayrt y chree. Lurg shen, ta'n rollage aa-filley gys cummey mee-ghooghyssagh, as aa-choorsal cooid jeh'n stoo magh 'sy çhymmyltaght eddyr-rollageagh, raad dy nee yn stoo shen cur sheeloghe noa jeh rollageyn er bun, ga dy bee coreir ny s'yrjey jeh bun-stooghyn tromey ayndaue.[4]
Ta coryssyn dy rollageyn çhyndaaee as coryssyn dy yl-rollageyn jeant seose ass daa ny ny smoo rollageyn. T'ad kianglt ry-cheilley trooid ym-hayrn as t'ad cruinlaghey mygeayrt-y-moosyn ayns cruinlee hickyr. Nar ta cruinlagh faggys ec daa rollage jeh'n torçh shen, s'foddee dy vel cleayney mooar echey shen er nyn aa-filley.[5] Foddee rollageyn dy ve nyn gooid jeh strughtoor ny smoo ta kianglt rere yn ym-hayrn, lheid as dhossan rollageagh ny ard-chruinnaght.
{{cite web}}
: Check date values in: |accessdate=
(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link)
{{cite web}}
: Check date values in: |accessdate=
(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link)
{{cite web}}
: Check date values in: |accessdate=
(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link)
{{cite web}}
: Check date values in: |accessdate=
(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link)