Back Аирланд бызшәа Abkhazian Iers-Gaelies Afrikaans Irische Sprache ALS አየርላንድኛ Amharic Idioma irlandés AN Īrisc sprǣc ANG आयरिश भाषा ANP اللغة الأيرلندية Arabic ايرلاندى ARZ Idioma irlandés AST
| Yernish | ||
|---|---|---|
| An Ghaeilge | ||
| Fockley magh | [ˈɡeːlʲɟə] | |
| Goll er loayrt ayns | Pobblaght Nerin, Reeriaght Unnaneysit, Ny Steatyn Unnaneysit, Y Chanadey | |
| Ard | Gaeltaghtyn, agh er feie Nerin myrgeddin | |
| Earroo loayreyderyn | 355,000 loayreyderyn dooghyssagh ny flaaoil (1983)[1] 538,283 loayreyderyn laaoil (2006) 1,860,000 lesh fys ennagh (2006) | |
| Kynney çhengey | Ind-Oarpagh | |
| Corys screeuee | Romanagh (Lhieggan Yernish) | |
| Staydys oikoil | ||
| Çhengey oikoil ayns |  Pobblaght Nerin Yn Unnaneys Oarpagh
| |
| Staydys mynlagh oikoil ayns | .svg){kind=small} Reeriaght Unnaneysit
| |
| Fo stiurey ec | Foras na Gaeilge | |
| Coadyn çhengey | ||
| ISO 639-1 | ga | |
| ISO 639-2 | gle | |
| ISO 639-3 | gle | |
| Linguasphere | 50-AAA-a | |
| Nodyn: Foddee vel cowraghyn sheeanagh ASE ayns Unicode er yn duillag shoh. | ||
Ta'n Yernish, ny Gaelg Yernagh,[2] (An Ghaeilge) ny çhengey Cheltiagh ta goll er loayrt ayns Nerin. Ec y traa t'ayn ta'n Yernish ec mynlagh pobble Nerin - ayns ny Gaeltaghtyn son y chooid smoo - agh ta paart mooar cowreydagh eck ayns seihll steat Nerin, as t'ee ymmydit ayns ram aghtyn ym-ysseraght, co-hecksyn persoonagh as staydyn sheshoil. Rere y vunraght, t'ee ny preeu-hengey oikoil as ny çhengey ashoonagh ayns Pobblaght Nerin as ta staydys oikoil eck 'syn Unnaneys Oarpagh. Ta staydys oikoil mynlagh urree ayns Nerin Hwoaie neeshtçp.
Ta'n Yernish myr preeu-hengey hielagh as co-phobbylagh ec 3% phobble ny Pobblaght[3] (as eh 4,422,100 er ooley 'sy vlein 2008).[4] Cha nel fys jarrooagh er earroo ny loayreyderyn ry gheddyn, agh t'eh er ny chredjal dy vel eddyr 20,000 as 80,000 loayreyderyn dooghyssagh ayn.[5] [6] [7] Rere Rheynn Chooishyn Co-phobbylagh, Çheerey as ny Gaeltaght va 17,000 cummaltee ayns Gaeltaghtyn lajer as 17,000 cummaltee ayns Gaeltaghtyn as y Yernish ny çhengey hoogh, as va 17,000 cummaltee ayns lag-Ghaeltaghtyn; cha row yn Yernish ny çhengey lajer 'sy chooid elley jeh'n Ghaeltaght oikoil.[8] Agh, er yn oyr dy vel y Yernish er ny ynsagh ayns ny scoillyn, ta ram sleih elley lesh y Yernish myr y nah-hengey oc, ansherbee. Harrish shen ta 1,656,790 (41.9% sleih-earroo ny Pobblaght as ad 3 bleeaney ny ny s'aa) dy leih gra dy vel y Yernish oc er aght ennagh.[9] Mastey ny h-earrooyn shen ta'n Yernish ec 538,283 (32.5%) persoonyn myr çhengey laaoil (goaill stiagh loayreyderyn dooghyssagh as ad t'ayns y chorys ynsee), as 97,089 (5.9%) persoonyn myr çhengey hiaghtinoil.
Ta 14% sleih-earroo Phobblaght Nerin geaishtaght lesh claareyn radio ayns Yernish dagh laa, 16% geaishtaght eddyr daa as queig keayrtyn 'sy çhiaghtyn, as ta 24% geaishtaght lhieu keayrt 'sy çhiaghtyn.
Rere coontey-pobble ny bleeaney 2006, va 91,862 cummaltee 'sy Ghaeltaght oikoil. Mastey ny cummaltee shen, va'n Yernish loayrit ec 70.8% y phobble as va mygeayrt 60% cummaltee gra ayns Yernish dagh laa.[9]
Rere coontey-pobble ny bleeaney 2001 ayns Nerin Hwoaie va fys ennagh er y Yernish ec 167,487 (10.4%) cummaltee Nerin Hwoaie. Nar ta ny h-earrooyn shen currit ry-cheilley t'ad taishbyney dy vel tushtey ennagh ny Yernish ec 33% (~1.8 millioonyn) dy phobble yn ellan.
Er 13 Mean Souree 2005, ren shirveishee chooishyn joarree yn UO briwnys dys staydys çhengey oikoil y chur er y Yernish. Haink y briwnys ayns bree er 1 Jerrey Geuree 2007, as va'n Yernish ymmydit son y chied cheayrt ayns cruinnaght Choyrle Hirveishee yn UO er 22 Jerrey Geuree 2007 ec y Shirveishagh Noel Treacy, T.D.
- ↑ Ethnologue, Gaelic, Irish: a language of Ireland
- ↑ Shorys y Creayrie (1979). "Mannin as Nerin ayns Lhing ny Loghlynee". Feddynit magh er 07-11-2009.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(cooney) - ↑ Reiltys Nerin, Statement on the Irish Language 2006PDF (919 KB). Feddynit magh er 21 Jerrey Geuree 2008
- ↑ CSO Ireland - Ooley yn phobble Averil 2008
- ↑ Endangered languages in Europe: report
- ↑ Christina Bratt Paulston. Linguistic Minorities in Multilingual Settings: Implications for Language Policies. J. Benjamins Pub. Co. dg. 81.
- ↑ Pierce, David (2000). Irish Writing in the Twentieth Century. Cork University Press. dg. 1140.
- ↑ "Ocean FM". Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2009-01-05. Feddynit magh er 2009-02-19.
- ↑ a b "Census 2006 – Principal Demographic Results" (PDF). Central Statistics Office. Feddynit magh er 2007-06-19.