![]() | This article needs grammatical and orthographic revision / Ta feme er karraghey ec yn art shoh. Ny gow magh y fogrey shoh derrey vees yn art er ny charraghey ec Gaelgeyr fondagh, my saillt. Please do not remove this notice until the article has been revised by an experienced Manx speaker. |
Magyar Köztársaság Pobblaght ny h-Ungaar |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Arrane ashoonagh: Himnusz Hymn |
||||||
![]() |
||||||
Preeu-valley (as y balley smoo) | Budapest![]() | |||||
Çhengey oikoil | Ungaarish | |||||
Reiltys | Pobblaght ard-whaiylagh | |||||
- | Eaghtyrane | Katalin Novák | ||||
- | Ard-vinishter | Viktor Orbán | ||||
Crooaght | ||||||
- | Bunneeaght ny h-Ungaar | 896 | ||||
- | Er enney myr reeriaght | Mee ny Nollick, 1000 | ||||
- | Y Treeoo Phobblaght | 23 Jerrey Fouyir 1989 | ||||
Entreilys gys yn UO | 1 Boaldyn 2004 | |||||
Eaghtyr | ||||||
- | Yn clane | 93,030 km² (109-oo) 35,919 mi ker |
||||
- | Ushtey (%) | 0.74 | ||||
Earroo yn phobble | ||||||
- | Ooley 2008 | 10,041,000 (79-oo) | ||||
- | Coontey-pobble 2001 | 10,198,315 | ||||
- | Glooaght | 109/km² (94-oo) 282/mi ker |
||||
LTS (CCK) | Ooley 2008 | |||||
- | Yn clane | $198.7 billioon (43-oo) | ||||
- | Yn dooinney | $19,800 (39-oo) | ||||
LTS (ennymagh) | Ooley | |||||
- | Yn clane | $159.3 billioon | ||||
Gini (2008) | 24.96 (injil) (3-oo) | |||||
ALD (2007) | ▲ 0.874 (ard) (36-oo) | |||||
Argid | Forint (HUF ) |
|||||
Traa ynnydagh | CET (UTC+1) | |||||
- | Souree (TTLS) | CEST (UTC+2) | ||||
Coad eddyr-voggyl | .hu1 | |||||
Coad çhellvane | +36 | |||||
1 | Ta .eu ymmydit myrane lesh çheeraghyn elley yn Unnaneys Oarpagh. |
She çheer hallooinit 'syn Oarpey Veanagh ee yn Ungaar (Ungaarish: Magyarország) ny Pobblaght ny h-Ungaar (Magyar Köztársaság) dy h-oikoil. T'ee çhemmit liorish yn Austeyr, y Clovack, yn Ookraan, y Romaan, y Serb, y Chroit as y Clovean. She Budapest y preeu-valley. Ta'n Ungaar ny h-oltey jeh'n UO, yn RCAH, yn RCTL, as y V4, as she nane jeh çheeraghyn Schengen ee. She çhengey oikoil ny h-Ungaar yn Ungaarish, çhengey jeh'n chynney çhengey Finn-Oogragh as ee nane jeh ny kiare çhengaghyn oikoil 'syn Unnaneys Oarpagh nagh vel nyn jengaghyn Ind-Oarpagh.[note 1]
Lurg eash Cheltiagh (lurg m. 450 RC) as eash Raueagh (9 RC - m. 430 BNJ), va bunneydys ny h-Ungaar currit sheese 'sy 9-oo eash yeianagh liorish y reilleyder Ungaaragh Árpád, as va'n yn aa-oe echey, Steaon I ny h-Ungaar, crooinit lesh crooin va shiaullit veih'n Phaab 'sy vlein 1000 BNJ. Hannee yn reeriaght shen ayn er feie 946 bleeantyn,[note 2] as dy mennick v'ee coontit myr nane jeh ny buill chultooragh jeh'n Theihll Heear. Myr eiyrtys jeh Cah Mohács, va ayrn jeh'n thalloo eck caillt dys ny Turkee, as lurg shen v'ee currit stiagh ayns Reeriaght Habsburg, as lurg shen ren ee jannoo seose lieh jeh'n reeriaght Austeyragh-Ungaaragh ghooblit.
Va'n Ungaar ny cummaght vooar derrey jerrey yn Nah Chaggey Mooar tra chaill ee ny smoo na 70% jeh'n thalloo eck myrane lesh un trass jeh'n phobble eck jeh chynney Ungaaragh,[1] fo Conaant Trianon,[2] as ny conaantyn coontit beggan ro-gheyre ec mooarane dy 'leih 'syn Ungaar.[3] Lurg y reeriaght haink eash Chummynagh ayns bree (1947–1989) as va tastey mooar eddyrashoonagh currit er y çheer car yn Irree Magh 'sy vlein 1956 as y foshley ny joaraghyn eck rish yn Austeyr 'sy vlein 1989, as y ghleashaght shen cur rish tuittym y Vloc Hiar. Ta'n reiltys roie ny phobblaght pharlamaidagh (veih'n vlein 1989). Jiu, ta'n Ungaar ny çheer lesh çheet stiagh ard,[4] as ny leeideilagh ardjynagh rere cowraghyn er lheh.[5][6][7][8]
Ta'n Ungaar 'sy 20oo ynnyd 'sy dowan (mastey 195 çheeraghyn) rere ayndagh Quaalid-Vea dy chooid International Living (2010)[9] as t'ee 'sy 6-oo ynnyd rere'n ayndagh son coadey çhymmyltaghtoil liorish GW/CAN.[10] Dys ny laaghyn er gherrid, v'ee currit mastey ny 15 king jurnaa turryssagh smoo foayroil 'sy dowan.[11][12] Ta'n chorys ooig ushtey chreg-hermagh smoo[13] as y nah logh çhermagh smoo 'sy dowan – Logh Hévíz, as ta'n logh smoo 'syn Oarpey Veanagh ry gheddyn ayn – Lake Balaton. Myrane lesh shen ta'n vanjagh smoo 'syn Oarpey - Hortobágy - ry-gheddyn 'sy çheer.
Cite error: <ref>
tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/>
tag was found
{{cite book}}
: Unknown parameter |deadurl=
ignored (|url-status=
suggested) (cooney)
{{cite web}}
: CS1 maint: archived copy as title (link)