Sankara | |
---|---|
![]() | |
Description (en) ![]() | |
Iri |
disease of cellular proliferation (en) ![]() ![]() ![]() cuta |
Field of study (en) ![]() | oncology |
Sanadi |
Dalilan Ciwon Daji abubuwan dake haifar da ciwon daji |
Effect (en) ![]() | Zafin Kansa |
Age of onset (en) ![]() |
any age (en) ![]() |
Suna saboda |
crab (en) ![]() ![]() |
Medical treatment (en) ![]() | |
Magani |
Prednisolone, dexamethasone (en) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Identifier (en) ![]() | |
ICD-10-CM | C80 da C80.1 |
ICD-9-CM | 199 |
ICD-10 | C00-C97 |
ICD-O: | 8000/3 |
DiseasesDB | 28843 |
MedlinePlus | 001289 |
eMedicine | 001289 |
Disease Ontology ID | DOID:162 |
Ciwon Daji rukuni ne na cututtuka da ke tattare da hadakar kwayoyin halitta (cell) mara kyau, tare da yuwuwar mamayewa ko yaduwa zuwa wasu sassan jiki.[1][2] Wadannan sun bambanta da ciwace-ciwacen daji, wanda ba su yaduwa.[2] Alamun cutar ya hada da dungulewa, zub da jini mara kyau, tari mai tsawo, rama da canji a cikin motsin hanji.[3] Duk da yake wadannan cuwuka suna iya nuna akamun ciwon daji, suna iya wani cutan na daban.[3] Akwai sama da nau'ikan ciwukan daji guda 100 da ke shafar mutane.[2]
Shan taba shine Kuma sanadin kusan kashi 22% na mace-mace ta hanyar cutar daji.[4] Sauran kashi 10% kuma yana faruwa ne saboda kiba, rashin cin abinci mai kyau, rashin motsa jiki ko yawan shan barasa.[1][5][6] Sauran abubuwan sun hada da wasu cututtuka, da fallasa hasken ionizing, da gurbataccen muhalli.[7] A cikin kasashe masu tasowa, kashi 15 cikin 100 na cututtukan daji na faruwa ne saboda cututtuka irin su Helicobacter pylori, Hepatitis B, Hepatitis C, Human papillomavirus infection, Epstein-Barr virus da Human immunodeficiency virus (HIV). Wadannan abubuwan suna aiki, akalla, ta hanyar canza kwayoyin halittar tantanin halitta. Yawanci, ana bukatar yawan canje-canjen kwayoyin halitta kafin ciwon daji ya taso. Kusan kashi 5-10% na cututtukan daji na faruwa ne saboda illar gado. Ana kuma iya gano cutar sankara ta wasu alamu da alamomi ko gwaje-gwajen tantancewa. Sa'an nan yawanci ana cigaba da bincike ta hanyar hoton asibiti kuma ana tabbatar da shi ta hanyar biopsy.[8]
Ana iya rage hadarin habakar wasu cututtukan daji ta hanyar rashin shan taba, kiyaye lafiyar kiba, iyakance yawan shan barasa, yawan cin kayan lambu, 'ya'yan itatuwa, da cin sitaci,[9][10] da dukan hatsi, rigakafi da wasu cututtuka masu yaduwa, iyakance cin nama da aka sarrafa da jan name, da iyakance yawan shiga hasken rana kai tsaye.[11][12] Gano cutar da wuri ta hanyar dubawa yana da amfani ga ciwon daji na mahaifa da na launi.[13] Akwai sabani dangane da muhammancin gwajin cutar sankarar nono.[14] Yawancin lokaci ana bi da kansa tare da wasu hadewar maganin radiation, tiyata, chemotherapy da maganin da aka yi niyya . Radadi da kulawa da alamu sune muhimmin sashi na kulawa. Kulawa da jin dadi yana da mahimmanci musamman ga mutanen da ke fama da cigaba. Damar tsira ya dogara da nau'in ciwon daji da girman cutar a farkon jiyya. A cikin yara 'yan kasa da shekaru 15 a lokacin ganewar asali, adadin rayuwa na shekaru biyar a cikin duniya da suka cigaba yana kan matsakaicin 80%. Ga ciwon daji a Amurka, matsakaicin adadin rayuwa na shekaru biyar shine 66%.
A cikin 2015, kusan mutane miliyan 90.5 sun kamu da cutar kansa. Ya zuwa 2019, kusan sabbin maganganu miliyan 18 na faruwa a shekara. A kowace shekara, ta yi sanadiyar mutuwar mutane miliyan 8.8 (15.7% na mace-mace ). Mafi yawan nau'in ciwon daji a cikin maza sune ciwon huhu, ciwon prostate, ciwon daji, da ciwon ciki . A cikin mata, nau'o'in da aka fi sani da shi sune ciwon nono, ciwon daji, ciwon huhu, da ciwon mahaifa. Idan ciwon daji na fata banda melanoma ya kasance cikin sabbin cututtukan daji kowace shekara, zai kai kusan kashi 40% na lokuta. A cikin yara, cutar sankarar bargo ta lymphoblastic da kuma ciwace-ciwacen kwakwalwa sun fi yawa, sai dai a Afirka, inda lymphoma ba Hodgkin ke faruwa sau da yawa. A cikin 2012, kimanin yara 165,000 'yan kasa da shekaru 15 sun kamu da ciwon daji. Haarin cutar kansa yana ƙaruwa sosai da shekaru, kuma yawancin cututtukan daji suna faruwa a cikin ƙasashe masu tasowa. Yawan kudi yana karuwa yayin da mutane da yawa ke rayuwa har zuwa tsufa kuma yayin da canje-canjen salon rayuwa ke faruwa a cikin kasashe masu tasowa. A kudi halin kaka na ciwon daji aka kiyasta a 1,16 tiriliyan USD a kowace shekara As of 2010[update].[15]
|pmc=
value (help). PMID 35878732 Check |pmid=
value (help).