Gandalf (alias: Gandalf le Mago, Gandalf le Gris, Gandalf le Blanc, vide infra) es un personage principal in le opera litterari phantastic de J. R. R. Tolkien, includente Le Hobbit e Le Senior del Anellos inter alie libros de su Legendario.
Le personage Faramir dice al protagonista Frodo Bursin que Gandalf declarava esser note per multe nomines, includente Olórin[1]. In "Valaquenta", le secunde parte del libro Le Silmarillion, il es explicate que Olórin era "le plus sage" del Maiar, numines celeste create per le deo primordial Eru ante le creation del mundo material.[2] Gandalf es dunque le incarnation terren de un Maia, inviate sur le Mediterra insimul ad alie Maiar, pro adjuvar le guerra contra le dictator Sauron, un Maia corrupte e malvage. Iste gruppo de Maiar incarnate in terra es cognoscite como magos, o in lingua quenya Istari (sing. Istar).