Akụkụ nke | Nubian Monuments from Abu Simbel to Philae ![]() |
---|---|
omenala | Ijipùtù Ọkpụ ![]() |
mba/obodo | Egypt ![]() |
dị na ngalaba nhazi mpaghara | Aswan Governorate ![]() |
nhazi ọnọdụ | 22°43′52″N 32°15′45″E ![]() |
dedicated to | Amun ![]() |
heritage designation | part of UNESCO World Heritage Site ![]() |
Ụlọ nsọ Amada, ụlọ nsọ ndị Ijipt kachasị ochie na Nubia, bụ nke Fero Thutmose nke Atọ nke usoro ọchịchị nke iri na asatọ wuru ma nyefee ya Amun na Re-Horakhty.[1] Nwa ya nwoke na onye nọchiri ya, Amenhotep nke Abụọ gara n'ihu na mmemme ịchọ mma maka ihe owuwu a. Onye nọchiri Amenhotep nke Abụọ, Thutmose nke Anọ kpebiri itinye elu ụlọ n'ihu ya ma gbanwee ya ka ọ bụrụ ụlọ nzukọ nwere ogidi ma ọ bụ hypostyle.[2] N'oge Amarna, Akhenaten bibiri aha Amun n'ụlọ nsọ ahụ dum mana Seti I nke Ọchịchị nke 19 nke Ijipt mechara weghachite nke a.[3] Ndị eze dị iche iche nke 19th Dynasty karịsịa Seti I na Ramesses II "mere obere mweghachi ma gbakwunye na ịchọ ụlọ nsọ ahụ mma".[4] Stelas nke Viceroys nke Kush Setau, Heqanakht na Messuy na nke Chancellor Bay na-akọwa ọrụ owuwu ha n'okpuru Ramesses nke Abụọ, Merneptah na Siptah n'otu n'otu.[3] N'oge etiti oge, a gbanwere ụlọ nsọ ahụ ka ọ bụrụ chọọchị.
Dị ka akụkụ nke Mgbasa Ozi Mba Nile iji chekwaa ihe ncheta nke Nubia, tinyere Abu Simbel, Philae na ebe nchọpụta ihe ochie ndị ọzọ nke Nubian, a kwagara Amada na 1960s ma debanye aha ya na UNESCO World Heritage List na 1979.[5]
Atụmatụ ụlọ mbụ maka ihe owuwu ahụ gosipụtara ogidi, ogige ihu na portico nke dugara n'ebe nsọ.[2] Otú ọ dị, mgbe Thutmose nke Anọ kpuchiri elu ụlọ dị n'èzí, ogidi na mgbidi ahụ "nwere ihe nkiri, ndị metụtara Thutmosis IV n'aka ekpe" na Thutmose III na Amenhotep II n'aka nri.. Ọ bụ ezie na ụlọ nsọ ahụ nwere mpụga na-adịghị mma ma na-ada ada, ihe ndị dị n'ime ya na-enwe ụfọdụ n'ime ihe ndị a kacha mma na-egbuke egbuke na ụcha na-eguzogide.[2][6]
Ihe ndị kasị mma e sere ese bụ n’ime ime ụlọ nsọ ahụ bụ́ ebe e gosiri Thutmose nke Atọ na Amenhotep nke Abụọ ka a nabatara ma ọ bụ na-achụrụ chi dị iche iche nke Ijipt ihe àjà.[2] Aka ekpe nke ọnụ ụzọ ahụ na-egosi Amenhotep nke Abụọ ka Horus na Thoth kpuwere okpueze ma jiri ịkwọ ụgbọ mmiri na hap (ma ọ bụ ngwá ọrụ ụgbọ mmiri) na-agba ọsọ.[2] Ụlọ ofufe dị n'akụkụ ebe nsọ ahụ nwere ntọala na-adọrọ mmasị na ihe ngosi nraranye maka ụlọ nsọ ahụ nke na-egosi "ememe nke 'ịgbatị eriri', ime ememe na itinye brik, na ịchụ àjà nke ụlọ nsọ ahụ nye chi ya".[2]