Back Болгариа Abkhazian Bulgaria ACE Булгарие ADY Bulgarye Afrikaans Bulgarien ALS ቡልጋሪያ Amharic Bulgaria AMI Bulgaria AN Pulgaraland ANG Buligaria ANN
Nagsasabtan: 42°45′N 25°30′E / 42.750°N 25.500°E
Republika ti Bulgaria Република България Republika Bǎlgariya (Bulgaro) | |
|---|---|
 Wagayway
 Eskudo
| |
Napili a pagsasao:
| |
| Nailian a kanta: Мила Родино (Bulgaro) Mila Rodino (transliterasion) Nadunggo a Pagilian | |
![Lokasion ti Bulgaria (nangisit a berde) – idiay Europa (berde ken nangsit a kolordapo) – idiay Kappon ti Europa (berde) — [Leyenda]](view_html.php?sq=&lang=ilo&q=Papeles:EU-Bulgaria.svg) Lokasion ti Bulgaria (nangisit a berde) – idiay Europa (berde ken nangsit a kolordapo) | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Sofia 42°41′N 23°19′E / 42.683°N 23.317°E |
| Opisial a sasao | Bulgaro |
| Opisial a sinuratan | Siriliko |
| Grupgrupo ti etniko (2011[1]) |
|
| Relihion | Ortodokso a Simbaan ti Bulgaria |
| Nagan dagiti umili | Bulgaro, Taga-Bulgaria |
| Gobierno | Unitario a parlamentario a batay-linteg a republika |
| Rumen Radev (Румен Радев) | |
| Iliana Iotova (Илияна Йотова) | |
| Dimitar Glavchev (Димитър Главчев) | |
| Lehislatura | Nailian nga Asemblia |
| Pannakaporma | |
| Kalawa | |
• Dagup | 110,994 km2 (42,855 sq mi) (Maika-105) |
• Danum (%) | 2.16 |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2021 | 6,875,040[2] (Maika-106) |
• Densidad | 63/km2 (163.2/sq mi) (Maika-120) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2021 |
• Dagup | $174.998 bilion[3] (Maika-73) |
• Tunggal maysa a tao | $25,471 (Maika-55) |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2021 |
• Dagup |  $77.782 bilion[3] (Maika-81) |
• Tunggal maysa a tao | $11,321[3] (Maika-61) |
| Gini (2020) |  40[4]kalalainganna |
| HDI (2019) | 0.816[5] nangato unay · Maika-56 |
| Kuarta | Lev (BGN) |
| Sona ti oras | UTC+2 (EET) |
• Kalgaw (DST) | UTC+3 (EEST) |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | +359 |
| Kodigo ti ISO 3166 | BG |
| TLD ti internet | .bg |
Ti Bulgaria (Bulgaro: България, tr. Bǎlgariya), opisial a ti Republika ti Bulgaria (Bulgaro: Република България, tr. Republika Bǎlgariya, panangibalikas [rɛˈpublikɐ bɐɫˈɡarijɐ]), ket ti pagilian idiay akin-abagatan a daya nga Europa. Daytoy ket bineddengan ti Romania iti amianan, ti Serbia ken Amianan a Macedonia iti laud, ti Gresia ken Turkia iti abagatan, ken ti Baybay Nangisit iti daya. Iti kaadda ti teritorio iti 110,994 kuadrado kilometro (42,855 sq mi), ti Bulgaria ket ti maika-16 a kadakkelan a pagilian idiay Europa.
Dagiti naurnos a prehistoriko a kultura ket nangrugi a nagdur-as kadagiti agdama a daga ti Bulgaria idi las-ud ti paset ti panawen ti Neolitiko. Ti taga-ugma a pakasaritaanna ket nakakita iti kaadda dagiti Trasio, Griego, Persiano, Keltiko, Romano, Godo, Alano ken Huno. Ti iyaadda ti naikaykaysa nga estado ti Bulgaria ket addan manipud iti Umuna nga Imperio ti Bulgaria idi 681 AD, nga isu ti kaaduan a nangituray dagiti Balkano ken naganno a kas sentro ti kultura para kadagiti Eslabo idi las-ud ti Tengnga a Panpanawen. Iti pannakatuang ti Maikadua nga Imperio ti Bulgaria idi 1396, dagiti teritoriona ket tinurayan ti Otomano kadagiti ganggani a lima a siglo. Ti Gubat ti Ruso-Turko ti 1877–78 ket nakaiturongan ti pannakaporma ti Makatlo nga Estado ti Bulgarian. Dagiti simmaruno a tawen ket nakakita kadagiti nadumaduma a suppiat kadagiti kaarrubana, a nakaaramidan ti panagkaddua ti Bulgaria iti Alemania kadagiti dua a gubat ti sangalubongan. Idi 1946, nagbalin daytoy a maysa partido a sosialista nga estado a kas parte ti indauluan ti Sobiet nga Akindaya Grupo. Idi Disiembre 1989 ti nagturturay a Partido Kumunista ket nangipalubos kadagiti panagbubutos iti adu a partido, nga isu ti kanungpalan a nakaiturongan ti transision ti Bulgaria iti demokrasia ken iti naibatay iti panagtagilako nga ekonomia.
Ti populasion ti Bulgaria iti 7.2 a riwriw a tattao ket kaaduan nga urbanisado ken kaaduan a naisentro kadagiti administratibo a sentro dagiti 28 a probinsiana. Kaaduan dagiti aktibidad iti komersio ken kultura ket naisentroda idiay Sofia, ti kapitolio ken kadakkelan a siudadna. Ti kapigsaan a sektor ti ekonomia ket ti nadagsen nga industria, bileg nga inhenniero, ken agrikultura, ken dagitoy amin ket agtaltalek kadagiti lokal a masna a rekurso.
Ti agdama a politikal nga estruktura ti pagilian ket nangrugi iti pannakaammpon ti demokratiko a batay-linteg idi 1991. Ti Bulgaria ket maysa nga unitario a parlamentario a republika nga addaan idi nangato a grado iti panankaipatengnga iti politika, administratibo, ken ekonomia. Daytoy ket kameng ti Kappon ti Europa, NATO, ken ti Konseho ti Europa; ti nagpundar nga estdo ti Gunglo para iti Seguridad ken Panagtitinnulong idiay Europa (OSCE); ken nakaalan iti tugaw iti Konseho ti Seguridad iti Nagkaykaysa a Pagpagilian iti namitlo a beses.
- ^ Datos ti Senso ti NSI 2011, p. 4.
- ^ Datos ti Senso ti NSI 2021.
- ^ a b c "World Economic Outlook Database, April 2021". IMF.org. International Monetary Fund. Naala idi 14 Disiembre 2021.
- ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Naala idi 14 Disiembre 2021.
- ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Disiembre 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Naala idi 14 Disiembre 2021.
Biddut ti dakamat: Adda dagiti etiketa ti <ref> para iti grupo a nanaganan ti "nota", ngem awan ti nabirukan a kapada nga etiketa ti <references group="nota"/>, wenno awan ti pangrikep ti </ref>