Back Panamakanaal Afrikaans Panamakanal ALS ፓናማ ቦይ Amharic Canal de Panamá AN قناة بنما Arabic قناة باناما ARZ পানামা খাল Assamese Canal de Panamá AST पनामा नहर AWA Panama kanalı Azerbaijani
| Ti Kanal Panama | |
|---|---|
 | |
| Kasisigud a nagtagikua | La Société internationale du Canal |
| Nangruna nga inhenniero | John Findlay Wallace, John Frank Stevens (1906–1908), George Washington Goethals |
| Petsa ti immuna a panag-usar | Agosto 15, 1914 |
| Kandado | 3 a kandado nga agpangato, 3 nga agpababa ti tunggal maysa a panaglasat; amin a dua a dalan
|
| Kasasaad | Nakalukat |
| Panagdaliasat a turay | Turay ti Kanal Panama |
Ti Kanal Panama (Espaniol: Canal de Panamá) ket maysa a 77.1-kilometro (48 mi) a kanal ti barko idiay Panama a mangikapet ti Taaw Atlantiko (babaen ti Baybay Karibe) idiay Taaw Pasipiko. Ti kanal ket lasatenna ti ballasiw ti Ismo Panama ken daytoy ket nangruna a pamay-an para iti sangalubongan a maritimo a panagtagilako. Adda dagiti kandado ti tunngal maysa a gibus a panagawitan kadagiti barko a mangipan idiay Danaw Gatun (26 m ti ngato ti lessaad ti baybay) nga inus-usar idi tapno mapabassit ti nasken a bilang ti trabaho para iti lessaad ti baybay a panangikapet. Dagiti agdama akandado ket 33.5 metro ti kalawana ngem adda dagiti baro ken dakdakkel a naisingasing.
Ti panagobra iti kanal, ket nangrugi di 1881, ket nalpas idi 1914, a nangaramid kadagiti barko a mangliklik ti panaglayag ti adayo a dalan ti Sara ti Rawis ti lawlaw ti akin-abagatan unay nga ungto ti Abagatan nga Amerika (babaen ti Dalan Drake) wenno ti panagdaliasat ti napeggad a dandanum ti Lingsat Magallanes. Maysa kadagiti kadakkelan ken karigatan nga inhennieria a gandat a naaramid, ti Kanal Panama nga apat ket nagpakabael para kadagiti barko nga agbanniaga ti nagbaetan ti Atlantiko ken Taaw Pasipiko iti kagudua ti oras a nasken idi. Ti as-asideg, naparpardas, nataltalged a dalan idiay Laud nga Aplaya ti Estados Unidos ken dagiti pagilian idiay igid ti Taaw Pasipiko ket mangpalubos kadagita a lugar ti agbalin a nasaysayaat a maitipon ti ekonomia ti lubong.
Iti las-ud ti daytoy a panawen, ti panagtagikua ti teritorio nga itan ket ti Kanal Panama ket tagikua idi ti Colombia, dagiti Pranses ken idi kuan ket dagiti Amerikano sakbay a tinengtengngel babaen ti gobierno ti Panama idi 1999. Ti Kanal Panama ket makakitkita ti ngimmmato a tinawen a trapiko ti agarup a 1,000 barbarko idi naglukat idi 1914, aginggana kadagiti 14,702 a barbarko idi 2008, ti kinaududi ket nagrukrukod ti dagup a 309.6 a riwriw Kanal Panama/Unibersal a Sistema ti Panagrukod (PC/UMS) tonelada. Babaen ti 2008, adda ti ad-adu negm 815,000 a barbarko ti limmasat ti kaunegan ti kanal, nga adu kadagitoy ket dakdakkel ngem dagiti kasisigud a nasirmata dagiti nagplano; dagiti kadakkelan a barko a mabalin a makalasat ti kanal itan ket makunkuna a Panamax.[1] Ti Amerikano a Kagimongan dagiti Sibil nga Inheniero ket ninagananda ti Kanal Panama a kas maysa kadagiti pito a siddaaw ti moderno a lubong.[2]
- ^ "Trapiko ti Kanal Panama—Tawtawen ti 1914–2010". Turay ti Kanal Panama. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-12-30. Naala idi 2011-01-25. Naiyarkibo 2010-12-30 iti Wayback Machine
- ^ "Dagiti Pito a Siddaaw". Amerikano a Kagimongan dagiti Sibil nga Inheniero. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-08-02. Naala idi 2011-02-21. Naiyarkibo 2010-08-02 iti Wayback Machine