Klado

Ti klado (manipud iti Taga-ugma a Griego: κλάδος, klados, "sanga"), ammo pay a kas monopiletiko a grupo, ket ti maysa a grupo dagiti organismo a buklen iti maysa a sapasap a tinaudan ken amin dagiti kapuonan a kaputotan, ken mangirepresenta iti bugbugtong a "sanga" iti "kayo ti biag".^[1]

Ti sapasap a tinaudan ket mabalin a maysa nga indibidual, maysa a populasion, maysa a sebbangan (naungaw wenno sibibiag), ken dadduma pay aginggana iti maysa a pagarian ken ad-adu pay. Naiyumok dagiti klado, maysa iti sabali, kas iti tunggal a maysa a sanga ket sumina kadagiti babbabassit a sanga. Dagita a panagsina ket mangipaltiing iti ebolusionario a pakasaritaan kas agbalbaliw dagiti populasion ken nawayada nga agbaliw. Naitermino dagiti klado a kas dagiti monopiletiko (Griego: "maysa a sangkaputotan") a grupo.

Kadagiti napalabas bassit a dekada, ti kaldistiko nga arngian ket nagpasayaat iti biolohiko a panangidasig ken nakaipakita iti nakakaskasdaaw nga ebolusionario a pannakikabagian dagiti organismo.^[2] Iti umad-adu, dagiti taksonomo ket padasenda ti mangliklik a mangnagan iti kadagiti takson a saan a dagiti klado; dayta ket, dagiti takson a saan a monopiletiko. Adda dagiti sumagmamano a pagkakabagian a pagbaetan dagiti organismo nga inpakita iti ima ti molekular a biolohia ti kladistika ket dagiti fungi ket as-asidegda a kabagian dagiti ayup ngem kadagiti mula, naikeddeng itan a dagiti archaea ket maigiddiatda manipud iti bakteria, ken dagiti multiselular nga organismo ket mabalinda a nagtaud manipud iti archaea.^[3]