Back Banda Meksiko ACE Meksikostad Afrikaans Mexiko-Stadt ALS Мехико ALT ሜክሲኮ ከተማ Amharic Ciudat de Mexico AN Meaxceaster ANG مدينة مكسيكو Arabic ميكسيكو ARY ميكسيكو سيتى ARZ
Siudad ti Mehiko | |
|---|---|
Siudad | |
| Ciudad de México City of Mexico | |
 Dagiti ladawan manipud idiay Siudad ti Mehiko | |
 Wagayway  Selio | |
| Parbo a nagan: La Ciudad de los Palacios (Ti Siudad dagiti Palasio) | |
 Ti Siudad ti Mehiko idiay Mehiko | |
| Nagsasabtan: 19°26′N 99°8′W / 19.433°N 99.133°WNagsasabtan: 19°26′N 99°8′W / 19.433°N 99.133°W | |
| Pagilian |  Mehiko |
| Entidad | Pederal a Distrito |
| Pannakabingbingay | |
| Pannakabangon | |
| Gobierno | |
| • Daulo ti Gobierno | Pablo Gómez Álvarez .svg){kind=logo} René Arce Federico Döring .svg){kind=logo} |
| • Dagiti Senador[4] | Pablo Gómez René Arce Federico Döring |
| • Dagiti Deputado[5] | |
| Kalawa | |
| • Dagup | 1,485 km2 (573 sq mi) |
| Nairanggo a maika-32 | |
| Kangato | 2,241 m (7,352 ft) |
| Kangatuan a lugar | 3,930 m (12,890 ft) |
| Populasion (2011)[8] | |
| • Dagup | 8,857,188 |
| • Ranggo | Maika-2 |
| • Densidad | 6,000/km2 (15,000/sq mi) |
| • Ranggo | Umuna |
| Nagan dagiti umili | Capitalino (a) Defeño (a) Mexiqueño (a) Chilango (a) |
| Sona ti oras | UTC−6 (CST) |
| • Kalgaw (DST) | UTC−5 (CDT) |
| Kodigo ti koreo | 00–16 |
| Kodigo ti lugar | |
| Kodigo ti ISO 3166 | MX-DFE |
| HDI |  0.8307 Nangato unay Nairanggo nga umuna |
| GDP | 1.527 a trilion a pisos[9] |
| Website | Opisial a website |
| ^ b. Kalawa ti Pederal a Distrito a mangiraman ti saan nga urbano idiay abagatan | |
.svg){kind=logo}
Ti Siudad ti Mehiko (Espaniol: Ciudad de México [sjuˈðað ðe ˈmexiko], ammo pay a kas ti México D.F., wennoD.F.) ket isu ti Pederal a Distrito (Distrito Federal), a kapitolio ti Mehiko ket ti lugar dagiti pederal a bileg ti Kappon ti Mehiko.[10] Daytoy ket maysa a pederal nga entidad ti kaunegan ti Mehiko a saan a paset ti maysa kadagiti ania man a 31 nga estado ti Mehiko ngem tagikua a sibubukel ti pederasion. Ti Siudad ti Mehiko ket isu ti kadakkelan a siudad iti pagilian ken kangrunaan pay a sentro ti politika, kultura, edukasion ken pinansia.
A kas maysa nga "alpha" a sangalubongan a siudad[11] Ti Siudad ti Mehiko ket maysa kadagiti kangrunaan a sentro ti pinansia ken kultura idiay Amianan nga Amerika.[12] Daytoy ket mabirukan idiay Ginget ti Mehiko (Valle de México), ti maysa a dakkel a ginget kadagidiay nangato a banak idiay tengnga ti Mehiko, iti kangato a 2,240 metro (7,350 ft). Ti siudad ket buklen dagiti sangapulo ket innem a burgos.
Ti 2009 a nakarkulo a populasion para iti maitutop a siudad ket agarup idi a 8.84 a riwriw a tattao,[13] ken adda ti kalawa ti daga ti 1,485 kuadrado kilometro (573 sq mi).[14] Segun ti kaudian a panagipalpalawag a naitunos babaen ti pederal ken dagiti estado a gobierno, ti populasion ti Siudad ti mehiko a metropolitano a lugar ket 21.2 a riwriw a tattao,[13] a makaaramid daytoy ti kadakkelan at metropolitano a lugar idiay akinlaud a hemisperio, ti maikalima a kadakkelan nga aglomerasion ken ti kadakkelan nga agsasao ti Espaniol a siudad iti lubong.[15]
Ti Kalatakan a Siudad ti Mehiko ket adda ti dagup a produkto ti domestiko (GDP) ti US$390 a bilion idi 2008, a makaaramid ti urbano nga aglomerasion ti Siudad ti Mehiko ti maikawalo a kabaknangan a metropolitano a lugar iti lubong.[16] Ti siudad ket akinrebbeng para iti panagpataud ti 21% ti Dagup ti Domestiko a Produkto ti Mehiko ken ti metropolitano a lugar a naibilangan para iti 34% iti dagup ti nailian a GDP.[17]
Ti siudad ket kasisigud a nabangon idiay isla ti Danaw Texcoco babaen dagiti Asteka idi 1325 a kas Tenochtitlan, a daytoy ket gangani a kompleto a nadadael idi 1521 a sillong ti Tenochtitlan, ken dimtengan ti pannakdaremdem manen ken pannakabangon segun ti urbano nga alagaden ti Espaniol. Idi 1524, ti munisipalidad ti Siudad ti Mehiko ket nabangon, nga ammo a kas ti México Tenochtitlán,[18] ken manipud idi 1585 daytoy ket opisial a naamammoan a kas ti Ciudad de México (Siudad ti Mehiko).[18] Ti Siudad ti mehiko ketnagserbi a kas ti politikal, administratibo ken pinansia a sentro ti maysa a nangruna a paset ti kolonial nga imperio ti Espania.[19] Kalpasan ti panakagun-od ti pannakawayawaya manipud iti Espania, ti Pederal a Distrito ket napartuat idi 1824.
Kalpasan ti panagdemanda ti ad-adu nga autonomia ti politika, dagiti nagtaeng ket naikkanda ti karbengan ti dagus a panagbutos ti Daulo ti Gobierno ken dagiti pannakabagi ti dua a kamara a Lehislatibo nga Asemblia babaen ti nadayeg a butos idi 1997. Manipud idin, ti kanigid a payak ti Partido ti Demokratiko a Rebolusion (PRD) ket nagtengtengngelen kadagitoy dua.[20] Kadagiti kinaudi a tawtawen, ti lokal a gobierno ket nangipasa kadagiti adu a liberal nga annuroten, a kas ti aborsion a makiddaw, ti naipatingga a porma ti eutanasia, diborsio ken agpada a sekso a panagasawa.
- ^ "Secretaría de Relaciones Exteriores – México". Sre.gob.mx. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2005-09-08. Naala idi Abril 17, 2011.
- ^ "De la Colonia / 13 agosto de 1521: rendición de México-Tenochtitlan". Redescolar.ilce.edu.mx. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-07-01. Naala idi Abril 17, 2011.
- ^ "Conmemora la SecretarĂa de Cultura el 185 Aniversario del Decreto de CreaciĂłn del Distrito Federal". Cultura.df.gob.mx. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-07-22. Naala idi Abril 17, 2011.
- ^ "Senadores por el Distrito Federal LXI Legislatura". Senado de la Republica. Naala idi Oktubre 21, 2010.
- ^ "Listado de Diputados por Grupo Parlamentario del Distrito Federal". Camara de Diputados. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2018-03-09. Naala idi Oktubre 20, 2010.
- ^ "Resumen". Cuentame INEGI. Naala idi Oktubre 20, 2010.
- ^ "Relieve". Cuentame INEGI. Naala idi Oktubre 20, 2010.
- ^ "ENOE". Naala idi Agosto 24, 2012.
- ^ "Distrito Federal". 2010. Naala idi Oktubre 20, 2010.
- ^ "Artículo 44" (PDF). Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2020-01-17. Naala idi Mayo 14, 2010.
- ^ Ganganaet nga Annuroten (2008). "Ti 2008 a Pagsurotan dagiti Sangalubongan a Siudad". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-01-10. Naala idi Disiembre 27, 2009.
- ^ "WFE – Member Exchanges". World-exchanges.org. Abril 1, 2003. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-03-25. Naala idi Marso 25, 2010.
- ^ a b Konseho ti Nailian a Populasion. "Siudad ti Mehiko a Metropolitano a Lugar" (PDF). Gobierno ti Estado ti Mehiko. Naala idi Disiembre 27, 2009.
- ^ Brian W. Blouet, Olwyn M. Blouet. OECD a Panagrepaso ti Rehional a Panagpabaro OECD a Panagrepaso ti Rehional a Panagpabaro: Dagiti 15 nga Estado ti Mehiko 2009. OECD Publishing, 2009. p. 418 (p. 299). ISBN 978-92-64-06012-8.
- ^ Nagkaykaysa aPagpagilian (2007). "Dagiti Prospekto ti Urbanisasion ti Lubong". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-07-17. Naala idi Disiembre 27, 2009.
- ^ PricewaterhouseCoopers (Pebrero 11, 2009). "Dagiti rumrummuar a paglakuan a siudad nga ekonomia a napardasto a dumakkel iti sangalubongan a GDP a pakairanggo a kas kinuna ti PricewaterhouseCoopers LLP". UK Media Centre. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-05-04. Naala idi Disiembre 27, 2009.
- ^ "GDP ti Siudad ti Mehiko a kas maipada ti nailian a GDP". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-04-26. Naala idi Agosto 19, 2010.
- ^ a b (iti Espaniol) Gobierno ti Pederal a Distrito. "Pakasaritaan ti Siudad ti Mehiko". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-12-19. Naala idi Disiembre 27, 2009.
- ^ (iti Espaniol) Nagkaykaysa a Pagpagilian. "Siudad ti Mehiko, Mehiko". Naala idi Disiembre 27, 2009.
- ^ Daniel C. Schechter, Josephine Quintero. Lonely Planet Mexico City, City Guide [With Pullout Map]. Maikatlo nga Edision. Lonely Planet, 2008. p. 288 (p. 20-21). ISBN 978-1-74059-182-9.