An Vosen Beriodek

An Vosen Beriodek ew rol a elvednow kemyk. E’n Vosen, settyes ew an elvednow en aray aga niver atomek ow talla gen niver onan, hidrojen. Niver atomek elven ew an keth tra ha'n niver a brotonow en nuklesen po sprusen an atom na. E’n Vosen Beriodek renkys ew an elvednow en periodow ha bagasow. Gelwys ew rew elvednow a-dreus dhe’n vosen period. Ema dhe bub period niver, a 1 dhe 8. Ema dhe Beriod 1 diw elven en udnik: hidrojen ha heliom. Ema dhe Beriod 2 ha Period 3 eth elven. Hirra ew periodow erel. Ema dhe’n elvednow en period niverow atomek en eyl onan en moy woja y gila.

Gelwys ew koloven elvednow dhe'n dor mosen bagas. Ema 18 bagas e’n vosen beriodek savonek. Ema dhe bub bagas niver: a 1 dhe 18. Elvednow en bagas a renk aga elektronow en fordhow haval, hag ema hebma ow rei gnasow kemyk haval dhe anjei, h.y. ma anjei owth omdhegi en for'ow haval. Rag ensampel, aswonys ew bagas 18 avel gassys nobyl drefen aga bos gassys oll ha ny wra anjei kesunya gen atomow erel.

Usys ew an vosen beriodek gen kemygydhyon rag gweles patronyow ha perthynyansow ynter elvednow. Ema tri chif bagas e’n Vosen Beriodek; olkenyow, olkanoydow, ha diolkenyow. Rag ensampel, elvednow a-bell war askel gledh ha war woles an vosen ew an moyha metelyek, hag elvednow war an dheghow a-wartha ew an lyha metelyek. Ema lies patron ha perthynyans aral ewedh.

Devisys veu an vosen beriodek gen an kemygydh a Russi Dmitry Ivanovich Mendeleyev (1834-1907). Dh’y enora, henwys veu elven 101 mendeleviom.