![]() | |
![]() | |
Ensampel a |
Elven gymyk, lithophile ![]() |
---|---|
Klass |
period 3, bagas 2, stoff sempel ![]() |
Furvell gymyk |
Mg ![]() |
Dydhyas diskudhans |
1755 ![]() |
Niver atomek |
12 ![]() |
Aray an elektrons |
1s² 2s² 2p⁶ 3s², [Ne] 3s² ![]() |
Elektronegedhegedh |
1 ![]() |
Studh oksidyans |
1, 2 ![]() |
Rann a |
period 3, bagas 2 ![]() |
![]() |
Elven gemyk ew magnesiom, niver 12 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh gemyk ew Mg. An hanow a dheu dhort an hanow teller Magnesi (Magnesia), radn a Bow Grek an est, hag en y dro dhort hanow an trib koth Magnetes.
Elven essensek ew dhe bub tra byw en ogas, marnas nebes hwesker. Essensek ew en arbednek dhe blansow, awos magnesiom ew en kres an molekulen klorofyl. En brodnviles an radn vrassa a vagnesiom ew e'n eskern. Ev a wra peswar gweythres: ev a rewl gwayans kesstoffow dre genednow, thew radn a voy ages kans ensaym, usys rag derevel protinyow, ha usys ew en hevelepi DNA. Kevys ew e'n radn vrassa a vosow, en arbednek know, panes ha choklet, hag ema levels uhel en nebes sortow a gorev.
Usys ew magnesiom en medhegneth avel fysyk lowsya (holanow Epsom ew magnesiom sulfat), po rag gwellhe drog torr (leth magnesia ew magnesiom hidroksid). En Sekond Bresel an Bes, usys o milvilyow a danbellednow magnesiom rag dalla tanow en citys Europa. Unweyth magnesiom a dhalla leski, analladow ew rag lettya an flabmow marnas y worheli gen tewes.
En hav 1618 thera seghter euthyk en Pow Sows. Pan gerdhas Henry Wicker dres Epsom Common, ev a welas bughes owth avoydya poll dowr. An dowr o pur hwerow, drefen holan etto. Kens pell, gerys-da o holanow Epsom dres Europa oll. An den kensa dhe ajon bos magnesiom elven o Joseph Black en Karedin, Sgotland, en 1755. An den kensa dhe wul magnesiom pur o Syr Humphrey Davy, an Kernow, en 1808, dre elektrolysans magnesiom oksid.
An monow moyha posek ow komprehendya magnesiom ew dolomit (kalciom magnesiom karbonat CaMg(CO3)2), ha magnesit (MgCO3). Askorrys ew dres 10 milvil tonnas an vledhen. Tobmhes ew magnesit rag gul magnesia (MgO). Keworrys ew magnesia dhe voos bughes, godeylyow, plastigow ha rag gul bryckys a sev ort tobmder. Askorrys ew 1.1 milvil tonnas a olkan magnesiom pub bledhen, dres 900,000 tonnas nodho en China. Usys ew avel kesolkan gen 10% aluminiom rag gwellhe krevder ha'y allos dhe sevel ort kesknias (Sowsnek: corrosion), rag usya e'n diwysyans horn ha dur rag kartha sulfur dhort an kemysk, hag ena e'n diwysyans kerri drefen y skavder.
Poos atomek magnesiom ew 24.30, y boynt teudhi ew 649°C ha'y boynt bryjyon ew 1090°C. Y dhosedh ew 1.74kg an liter. Olkan gwydn-arhansek, spladn, nebes medhel ew magnesiom. Ev a lesk en ayr, hag a dhasober gen dowr.