![]() | |
![]() | |
Ensampel a |
Elven gymyk, soled helosk, chalcophile element ![]() |
---|---|
Klass |
govetelek, bagas 16 ![]() |
Furvell gymyk |
Se ![]() |
Klevesow a dhyghtys |
Dises difyk megyans ![]() |
Dydhyas diskudhans |
1817 ![]() |
Niver atomek |
34 ![]() |
Elektronegedhegedh |
2.55 ![]() |
Studh oksidyans |
−2, 2, 4, 6 ![]() |
Rann a |
period 4, bagas 16 ![]() |
![]() |
Elven gemyk ew seleniom, niver 34 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh gemyk ew Se. An hanow a dheu dhort an ger selene, hanow Greka dhe'n Loor.
Elven essensek dhe'n korf denel ew seleniom. Radn ew dhe'n ensaymow glutathion peroksidas ha deiodinas. En despit dhe hebma seleniom a ell bos gwenonek (a ugh 450μg an jydh). Arwodhow a bosna seleniom ew anal flerys. Seleniom a ell defolya. En 1983 defolyes veu kreun dowr Kesterson en Nans San Joaquin, Kaliforni, gen seleniom dhort bargenys tir leel.
Diskudhys veu seleniom gen Jöns Jacob Berzelius en Stockholm en 1817. Ev a wrug hwithrans war remenat ort goles kerynyow en gweythva trenken sulfurik. Ev a verkyas bos seleniom haval ort teloriom. Hebma veu an acheson rag an hanow (seleniom - an Loor, ha teloriom - an Norvys). Tanow ew moynow seleniom. Askorrys ew avel isaskorr purhe kober, plobm ha zynk, dell ew usys. An askorroryon moyha ew Kanada, an Statys Unys, Bolivi ha Russi, a-dro dhe 1500 tonnas an vledhen (hag eylgylghys ew 150 tonnas aral).
Olkan seleniom a wra kendegi milgweyth gwell pan vo e'n howlspladn. Usys ew etho rag kellow fototredanek, liesskrifellow ha panellow howlek (30% a askorrans). Usys ew 25% rag gul gweder (keworrys sodiom selenat (Na2SeO4) dh'y dhasliwa, po kadmiom selenid rag gul gweder rudhem), en arbednek gweder liw brons rag tourow ebron. Usys ew 15% avel sodiom selenit rag gul boos enevales. Keworrys ew kesstoffow seleniom dhe shampoo gorth-breghi (Sowsnek - anti-dandruff).
Poos atomek seleniom ew 78.96, y boynt teudhi ew 217°C ha'y boynt bryjyon ew 685°C. Y dhosedh ew 4.8kg an liter. Seleniom a eksist avel diw furv: olkan arhansek po polter rudh.