Cena regum Persarum seu Cena regia, ita a scriptoribus Graecis et Romanis appellata (Graece τὸ βασιλέως δεῖπνον), fuit collectio et distributio diurnaria ciborum ad mensas regis aulaeque regalis Persicae destinatorum; ibi enim cenabant quotidie quindecim fere milia hominum, pretio 400 talentorum argenteorum.[1] Rex interdum amicis particularibus fercula misit, interdum ad mensam regiam invitavit.[2] Systema cenae regiae a nonnullis auctoribus antiquis descripta erat, inter quos Ctesia.[3] Tabula quantitatis ciborum per diem congessorum a Polyaeno in libro cuius titulus est Strategemata etiam hodie servatur, cum qua comparare possumus res varias in tabulis Persepolitanis denotatas.[4] Cenas ab urbibus Thraciae et Macedoniae regi Xerxi anno 480 a.C.n. paratas breviter describit Herodotus;[5] mensam regiam post expeditionem in Cadusios deficientem refert Plutarchus.[6]
Scriptores enim Graecoromani luxuriam regis Persarum saepe vituperant; ei autem qui aulam Persicam profundius cognoverunt modestiam regis et continentiam corroborant.[7] Multi de inventione novorum ferculorum ad cenam regiam destinatorum loquuntur.[8] Multitudinem coquorum, pistorum, pincernarum qui regi servabant Parmenio (regi Alexandro dux exercituum) refert.[9] De oleis ad coquinam regiam paratis saepius legimus,[10] de aqua "aurea" regibus reservata,[11] de vino Chalybonio seu "de Helbon".[12]
- ↑ Dinon Colophonius, Persica FGrHist 690 F 24 et Ctesias, Persica FGrHist 688 F 39 apud Athenaei Deipnosophistas 146 c-d; cf. Herodotus, Historiae 7.119
- ↑ Epitome Deipnosophistarum 48d-f; Thrasymachus Chalcedonius, Prooemia apud Athenaei Deipnosophistas 416a
- ↑ Ctesias, Persica in Epitome Deipnosophistarum 67a citatus
- ↑ Polyaenus, Strategemata 4.3.32; cf. Tabulae Persepolitanae series J; de avibus cf. Cleomenes Naucratita, "Epistula ad Alexandrum" apud Athenaei Deipnosophistas 784a-b. De rebus a Polyaeno enumeratis vide praecipue Lewis (1987); Amigues (2003)
- ↑ Herodotus, Historiae 7.119; cf. Theopompus, Historia Philippica FGrHist 115 F 113 apud Athenaei Deipnosophistas 145a
- ↑ Plutarchus, Vita Artaxerxis 24.3
- ↑ Heraclides Cumaeus, Praeparationes apud Athenaei Deipnosophistas 145b-f
- ↑ Xenophon, Cyropaedia 8.2.4-6, 8.8.16, Agesilaus 9.3; Clearchus Soleus frr. 50, 51 Wehrli apud Athenaei Deipnosophistas 529d, 539b
- ↑ Parmenio, "Epistula ad Alexandrum" apud Athenaei Deipnosophistas 608a
- ↑ Ctesias, Persica in Epitome Deipnosophistarum 67a citatus; Strabo, Geographica 15.3.18; Plutarchus, Vita Artaxerxis 3.2
- ↑ Tibullus, Carmina 4.1.140; Agathocles Cyzicenus, De Cyzico apud Athenaei Deipnosophistas 515a; Epitome Deipnosophistarum 45b
- ↑ Posidonius FGrHist 87 F 68 apud Epitomen Deipnosophistarum 28d; Prophetia Ezechielis 27.18