Imperium Nicaenum fuit inter successores Imperio Romano seu Byzantino, Constantinopoli instituto et a militibus quartae expeditionis sacrae anno 1204 abrupto. Imperatores Nicaeni se veros imperatores Romanos putabant et civitas Βασιλεία τῶν Ῥωμαίων (Regnum Romanorum) nuncupabatur.
Constantinopoli capta Theodorus I Lascares Nicaeam fugit, ubi incolae Latinorum imperio minime faventes eum iuverunt et ducem creaverunt. Post Theodorum Ioannes III Ducas Batatzes, Theodorus II Ducas Lascares et Ioannes IV Ducas Lascares Nicaeae regnaverunt; cum Ioanne IV Michael VIII Palaeologus imperium diviserat, qui anno 1464 Constantinopolim revertit.