Observatorium est locus instrumentibus ad phaenomena terrestria ac caelestia observanda instructus. Astronomia, climatologia (de climate)/meteorologia, geologia, oceanographia et vulcanologia (de vulcanismo) sunt disciplinarum exempla, quorum ad usum observatoria aedificantur. Observatoria astronomica saepe et "speculae astronomicae" vocabantur (e.g. "Specula Astronomica Gothana).