Handel

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

D'n handel is 't oetwissele vaan geujere, deenste en aander kosbaar zake. Handel is 't basisprinciep vaan eder ikkenomie. 't Drieve vaan handel weurt ouch sjachele geneump.

De ierste oetwisseling vaan geujere of deenste gaof 't al in 't Paleolithicum (de Awwe Steintied) mer kaom pas ech op in 't Mesolithicum (de Middelsteintied). 't Gief bewieze tot al 150.000 jaor trök woort gesjacheld euver groeten aofstand en tege d'n tied tot de homo sapiens oet 't Neolithicum kaom (de Jonge Steintied, 10.000-2000 v.Chr., indegend mèt de introductie vaan 't sjrif) en stei en landbouwgemeinsjappe vörmde, waor handel 'n essentieel deil vaan 't leve. De stap nao 'n gevestegde, agrarische levesstijl transformeerde de minseleke sameleving en leide bis e veujseleuversjot, zoetot me nui zake wie wèrktuig make en weve kós oontwikkele. Dees ambachslui creëerde daan 'n euversjot vaan hun produkte, wat ze weer kóste verhandele veur veujsel. Dörpe gónge ziech specialisere in produkte die door 'nen aandere geleef waore en roond 3000 v.Chr. hadde de Mesopotamiërs handelsroutes gevesteg mèt de stei in de Indusvallei - mesjiens de ierste verbindinge tösse oongelieksoortege steieleke gebede.

Handel is 'n motor die ikkenomieë aonzèt, sociaol interactie vergemekelek, polletiek veranderinge stimuleert en veurt nao de verspreiing vaan ideeë, taole, geujere, culture, relizjie, riekdom, lui en krenkdes. Via d'n handel sjare lui geujere in oet wei streke, huurde ze euver gebäörtenisse en zworve ze oet nao oonbekinde plaotse veur nui kanse. Handel heet relaties tösse meugelek rivaole gestabiliseerd mer ouch geveurd nao konflikte, oorloge en 't oonderwerpe, oetmaorde en oonderdrökke vaan mieljoene, mesjiens wel mieljaarde lui. Door alle tije heen zien richards opgestande, oondergegaange en opgewek umtot de minseleke basisbehoefte handel tot noedzaak maakde.