Martha Christina Tiahahu

Martha Christina Tiahahu (4 Januwâri 1800 – 2 Jânuari 1818) iyâ areya bâbinè' ḍâri dhisa Abubu, Nusalaut, Maluku Tengah. Bâjâ omor 17 taon, salèrana noro' ngangka' sanjhâta alabân sarḍâḍu Belândhâ. Eppa'na iyâ arèya Kapitan Paulus Tiahahu, sorang kapitan ḍâri neghârâ Abubu sè abhânto Thomas Matulessy ḍâlem Perrang Pattimura è 1817.^[1]

M. C Tiahahu aropa'aghi pajhuwang kamardhika’an. Salèrana ghi’ ngoḍâ bâkto noro’ aperrang alabân sarḍâḍu Belândhâ è Perrang Pattimura taon 1817. Salèrana kalonta kèya mènangka orèng sè bângal è kalangan pajhuwang sè laèn, maghârsarè sampè’ mosona.

Sajjhâk awwâllâ parjhuwângan, Martha Christina Tiahahu malolo noro' ngala' bâgiyân bân pantang nyorot. Kalabân obu' lanjhângnga sè è bhâbbhâr ka buḍi sartana cèṭagghâ aèket salembâr kaèn berang (mèra), Martha Christina Tiahahu malolo abhârengngè ramana ḍâlem satèyap perrang, è polo Nusalaut otabâ è polo Saparua.^[2] Sèyang bân malem samanè ḍâteng bân noro' ḍâlem lalakon paghâbâyân kalompok-kalompok pertahanan. Martha Christina Tiahahu paḍâ abangkittaghi semangat bâbinè' è ḍhi'-seḍḍhi'na sopajhâ noro' abhânto kè'-lakkè'na è satèyap mèdan partemporan.

È ḍâlem perrang sè sanget è dhisa Ouw-Ullath jasirah tenggara polo Saparua, M. C Tiahahu èkatèla’ ḍâddhi pajuwang cè’ hèbattâ alabân moso abhâreng pajhuwang maghârsarè. Tapè ahèrra, polana ta’ paḍâ senjhâtana, nèpo bân akhiyanat. Bânyya’ tokoh pajhuwang ètangkep bân ajhâlanè okoman. Bâḍâ sè èyokom matè ègentong bân bâḍâ sè èbuwâng ka polo Jhâbâ. Kapitan Paulus Tiahahu èvonis okoman matè ètèmba’. Martha Christina Tiahahu aèkhtèyar ka’angguy aleppas ramana ḍâri okoman matè, tapè salèrana ta’ kowat agerilya è alas, ahèrra salèrana ètangkep bân èyasingaghi ka polo Jhâbâ. Sajjhâk jarèya salèrana songkan, tapè ta’ enḍâ’ èyobhâdhi ḍâri orèng Belândhâ.^[3]

È kapal perrang Eversten, Martha Christina Tiahahu aḍingghâl omor bân kalabhân pangormadhân militer, aba’ bâdhânna è sambi ka tasè’ Bhândâ, yakni èyantarana polo Buru bân Polo Manipa è tangghâl 2 Januari 1818. Ka’angguy ngormadhâghi jasa bân pangorbananna, Martha Christina Tiahahu èteptepaghi mènangka Pahlawan Kamarḍika'an Nasional ḍâri pamarènta Republik Indonesia.

1. ↑ Admin SMP, "Kisah Perjuangan Martha Christina Tiahahu Melawan Kolonialisme Belanda" https://ditsmp.kemdikbud.go.id/ Diarsipkan 2024-03-11 di Wayback Machine. 2023-10-18. akses 2024-3-11.
2. ↑ Wahyu, Adeline. "Biografi Martha Christina Tiahahu, Pahlawan Perempuan asal Maluku." https://www.orami.co.id/ 2023-12-27. Akses 2023-04-20.
3. ↑ Adryamarthanino, Verelladevanka. "Martha Christina Tiahahu: Kehidupan, Perjuangan, dan Akhir Hidup." https://www.kompas.com/ 2021-05-28. Akses 2024-4-20.