Bogyoke Aung San | |
|---|---|
အောင်ဆန်း | |
 Aung San s. 1940s | |
| Dalam jawatan 28 September 1946 – 19 Julai 1947 | |
| Didahului oleh | John Wise |
| Digantikan oleh | Jawatan dimansuhkan U Nu sebagai Perdana Menteri |
| Dalam jawatan 1 August 1943 – 27 March 1945 | |
| Didahului oleh | Jawatan dibuat |
| Digantikan oleh | Jawatan dimansuhkan |
| Dalam jawatan 27 Mac 1945 – 19 Julai 1947 | |
| Didahului oleh | Jawatan dibuat |
| Digantikan oleh | U Nu |
| Dalam jawatan 15 Ogos 1939 – 1940 | |
| Didahului oleh | Jawatan dibuat |
| Digantikan oleh | Thakin Soe |
| Maklumat peribadi | |
| Lahir | Htein Lin 13 Februari 1915 Natmauk, Magwe, Raj British |
| Meninggal dunia | 19 Julai 1947 (umur 32) Rangoon, Burma British |
| Cause of death | Pembunuhan |
| Tempat semadi | Makam Martir, Myanmar |
| Parti politik |
|
| Pasangan | Khin Kyi (k. 1942) |
| Anak | 4, including Aung San Oo and Aung San Suu Kyi |
| Saudara |
|
| Tempat belajar | Universiti Rangoon |
| Pekerjaan | Ahli politik, askar |
| Dikenali dengan | Kerjanya ke arah kemerdekaan Burma dan penubuhan Tatmadaw |
| Tandatangan |  |
| Perkhidmatan tentera | |
| Kesetiaan |
|
| Pangkat | Mejar general (pangkat tertinggi dalam tentera pada masa itu) |
Bogyoke Aung San (Bahasa Burma: ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း; MLCTS: aung hcan:, disebut [àʊɰ̃ sʰáɰ̃]; 13 Februari 1915 – 19 Julai 1947) ialah seorang ahli politik Burma, aktivis kemerdekaan dan revolusioner. Dia memainkan peranan penting dalam perjuangan Myanmar untuk kemerdekaan daripada pemerintahan British, tetapi dia dibunuh hanya enam bulan sebelum matlamatnya direalisasikan. Aung San dianggap sebagai pengasas Myanmar moden dan Tatmadaw (angkatan tentera negara itu), dan biasanya dirujuk dengan gelaran "Bapa Negara", "Bapa Kemerdekaan", dan "Bapa Tatmadaw".
Berbakti untuk menamatkan pemerintahan Kolonial British di Burma, Aung San mengasaskan atau berkait rapat dengan banyak kumpulan dan gerakan politik Burma dan meneroka pelbagai aliran pemikiran politik sepanjang hidupnya. Beliau adalah seorang anti-imperialis seumur hidup dan belajar sosialisme sebagai seorang pelajar. Pada tahun pertamanya di universiti, beliau telah dipilih sebagai jawatankuasa eksekutif Kesatuan Pelajar Universiti Rangoon dan berkhidmat sebagai editor akhbarnya. Beliau menyertai Persatuan Thakin pada tahun 1938 dan berkhidmat sebagai setiausaha agungnya. Beliau juga membantu menubuhkan Parti Komunis Burma pada tahun 1939 tetapi berhenti tidak lama selepas itu kerana perselisihan pendapat yang sengit dengan seluruh kepimpinan parti. Beliau kemudiannya mengasaskan Parti Revolusi Rakyat (kemudian Parti Sosialis Burma) dengan matlamat utama kemerdekaan Burma daripada British.
Sejurus sebelum meletusnya Perang Dunia II, Aung San melarikan diri dari Burma dan pergi ke China untuk mendapatkan sokongan asing bagi kemerdekaan Burma. Semasa pendudukan Jepun di Burma, beliau berkhidmat sebagai menteri perang di Negara Burma yang disokong Jepun yang dipimpin oleh Dr. Ba Maw. Ketika arus berubah terhadap Jepun, dia beralih pihak dan menggabungkan pasukannya dengan Sekutu untuk melawan Jepun. Selepas Perang Dunia II, beliau merundingkan kemerdekaan Burma daripada Britain dalam perjanjian Aung San-Attlee. Beliau berkhidmat sebagai Perdana Menteri ke-5 Koloni Mahkota British Burma dari 1946 hingga 1947. Beliau mengetuai partinya, Liga Kebebasan Rakyat Anti-Fasis, untuk menang dalam pilihan raya umum Burma 1947, tetapi dia dan kebanyakan kabinetnya telah dibunuh tidak lama kemudian sebelum negara merdeka.
Anak perempuan Aung San, Aung San Suu Kyi, ialah seorang negarawan, ahli politik, dan pemenang Hadiah Keamanan Nobel. Beliau adalah Penasihat Negara Burma dan Menteri Luar Negeri ke-20 (dan wanita pertama) dalam Kabinet Win Myint sehingga rampasan kuasa Myanmar 2021.