Back Tandbederf Afrikaans تسوس الأسنان Arabic Caries AST Laka k'ama Aymara Karies Azerbaijani Карыес зубоў Byelorussian Карыес зубоў BE-X-OLD Кариес Bulgarian দন্তক্ষয় Bengali/Bangla Karijes BS
| Kerosakan gigi کروسقن ݢيݢي | |
|---|---|
Nama lain | Karies gigi, kaviti, karies |
 | |
| Mudarat sebatang gigi oleh karies gigi. | |
| Sebutan | |
| Pengkhususan | Pergigian |
| Gejala | Kesakitan, kehilangan gigi, kesukaran ketika makan[1][2] |
| Kerumitan | Radang sekitar gigi, kehilangan gigi, jangkitan atau pembentukan abses[1][3] |
| Tempoh | Jangka panjang |
| Punca | Bakteria mengeluarkan asid daripada serpihan makanan[4] |
| Gizi tinggi dengan gula ringkas, penyakit kencing manis, sindrom Sjogren, rawatan yang mengurangkan air liur[4] | |
| Pencegahan | Gizi gula yang rendah, berus gigi, fluorida[2] |
Rawatan perubatan | Parasetamol, ibuprofen[5] |
| Kekerapan | 2.3 juta (2015)[6] |
sunting | |
Kerosakan gigi, juga dikenali sebagai karies gigi atau kaviti, ialah kemusnahan gigi disebabkan oleh asid yang dibuat oleh bakteria.[5] Kaviti boleh didapati dalam beberapa warna yang berbeza dari warna kuning ke warna hitam.[1] Antara gejalanya termasuk kesakitan dan kesukaran untuk makan.[1][2] Kerumitan juga termasuk radang tisu sekitar gigi, kehilangan gigi dan jangkitan atau pembentukan abses.[1][3]
Bakteria mereput tisu-tisu keras gigi (enamel, dentin dan simentum) dengan membuat asid daripada sisa makanan pada permukaan gigi.[4] Gula ringkas dalam makanan ialah sumber utama bakteria ini dan dengan itu diet yang tinggi gula ringkas ialah faktor risiko.[4] Sekiranya pereputan mineral lebih besar daripada pembinaan daripada sumber-sumber seperti air liur, keputusan karies.[4] Faktor-faktor risiko termasuk keadaan yang menyebabkan kekurangan air liur seperti: diabetes melitus, sindrom Sjogren dan beberapa pengubatan.[4] Pengubatan yang mengurangkan pengeluaran air liur termasuk antihistamin dan antidepresan antara yang lain.[4] Karies juga dikaitkan dengan kemiskinan, pembersihan mulut yang kurang, dan penyusutan gusi menyebabkan pendedahan akar gigi.[7][5]
Pencegahan termasuk: pembersihan biasa gigi, diet kurang gula dan sedikit fluorida.[4][2] Memberus gigi dua kali sehari dan pemflosan antara gigi sehari disyorkan oleh ramai.[5][8] Fluorida boleh daripada air, garam atau ubat gigi antara sumber lain.[2] Merawat karies gigi seorang ibu boleh mengurangkan risiko di dalam anak-anaknya dengan mengurangkan bilangan bakteria tertentu.[4] Saringan boleh menyebabkan pengesanan awal.[5] Bergantung kepada sejauh mana kemusnahannya, pelbagai rawatan boleh digunakan untuk memulihkan gigi ke fungsi sebenar atau gigi boleh dicabut.[5] Tidak ada kaedah yang diketahui untuk tumbuh semula banyak gigi.[9] Ketersediaan rawatan sering kali miskin di negara membangun.[2] Parasetamol (Asetaminofen) atau ibuprofen boleh diambil bagi kesakitan.[5]
Di seluruh dunia, lebih kurang 2.43 bilion orang (36% daripada populasi) mempunyai karies gigi dalam gigi kekal mereka.[10] Pertubuhan Kesihatan Sedunia menganggarkan bahawa hampir semua orang dewasa mempunyai karies gigi pada satu ketika dalam masa.[2] Dalam gigi susu, ia mempengaruhi sekitar 620 juta orang atau 9% daripada populasi.[10] Mereka telah menjadi lebih biasa dalam kalangan kanak-kanak dan orang dewasa pada tahun-tahun kebelakangan ini.[11] Penyakit ini paling biasa di negara maju dan kurang biasa di negara membangun disebabkan oleh pengambilan gula ringkas lebih banyak.[5]
- ^ a b c d e Laudenbach, JM; Simon, Z (November 2014). "Common Dental and Periodontal Diseases: Evaluation and Management" [Penyakit-penyakit Gigi dan Periodontium yang Umum]. The Medical clinics of North America (dalam bahasa Inggeris). 98 (6): 1239–1260. doi:10.1016/j.mcna.2014.08.002. PMID 25443675.
- ^ a b c d e f g "Oral health Fact sheet N°318" [Kesihatan gigi Lembaran fakta N°318]. who.int (dalam bahasa Inggeri). April 2012. Dicapai pada 10 Disember 2014.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ^ a b Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernamaTaber2013 - ^ a b c d e f g h i SECTION ON ORAL, HEALTH; SECTION ON ORAL, HEALTH (Disember 2014). "Maintaining and improving the oral health of young children" [Mengekalkan dan meningkatkan kesihatan mulut anak-anak muda.]. Pediatrics (dalam bahasa Inggeris). 134 (6): 1224–9. PMID 25422016.
- ^ a b c d e f g h Silk, H (Mac 2014). "Diseases of the mouth" [Penyakit-penyakit di dalam mulut.]. Primary care (dalam bahasa Inggeris). 41 (1): 75–90. doi:10.1016/j.pop.2013.10.011. PMID 24439882.
- ^ GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence, Collaborators. (8 Oktober 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015" [Insiden sejagat, serantau dan kebangsaan, prevalens dan tahun hidup dengan kecacatan bagi 310 penyakit dan kecederaan, 1990-2015: satu analisis sistematik bagi Beban Sejagat Kajian Penyakit 2015]. Lancet (dalam bahasa Inggeris). 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282.
- ^ Schwendicke, F; Dörfer, CE; Schlattmann, P; Page, LF; Thomson, WM; Paris, S (January 2015). "Socioeconomic Inequality and Caries: A Systematic Review and Meta-Analysis" [Ketidaksamaan Sosioekonomi Karies: Satu Kajian Sistematik dan Meta-Analisis]. Journal of dental research (dalam bahasa Inggeris). 94 (1): 10–18. PMID 25394849.
- ^ SECTION ON ORAL, HEALTH; SECTION ON ORAL, HEALTH (Disember 2014). "Maintaining and improving the oral health of young children" [Mengekalkan dan meningkatkan kesihatan mulut anak-anak muda.]. Pediatrics (dalam bahasa Inggeris). 134 (6): 1224–9. PMID 25422016.
- ^ Otsu, K; Kumakami-Sakano, M; Fujiwara, N; Kikuchi, K; Keller, L; Lesot, H; Harada, H (2014). "Stem cell sources for tooth regeneration: current status and future prospects" [Batang sel sumber untuk pertumbuhan semula gigi: status semasa dan prospek masa depan.]. Frontiers in physiology (dalam bahasa Inggeris). 5: 36. PMID 24550845.
- ^ a b Vos, T (15 Disember 2012). "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990-2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010" [Tahun tinggal kurang upaya (YLD) untuk 1160 sekuelanya daripada 289 penyakit dan kecederaan 1990-2010: satu analisis yang sistematik untuk Beban Global Pengajian Penyakit 2010.]. Lancet (dalam bahasa Inggeris). 380 (9859): 2163–96. doi:10.1016/S0140-6736(12)61729-2. PMID 23245607.
- ^ Bagramian, RA; Garcia-Godoy, F; Volpe, AR (February 2009). "The global increase in dental caries. A pending public health crisis" [Peningkatan global dala karies gigi]. American journal of dentistry (dalam bahasa Inggeris). 22 (1): 3–8. PMID 19281105.