Afganistan

Dan l-artiklu dwar il-ġeografija huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija.

Emirat Iżlamiku tal-Afganistan د افغانستان اسلامي امارت (Pashto) Də Afġānistān Islāmī Imārat امارت اسلامی افغانستان (Persjan) Imārat-i Islāmī-yi Afghānistān
Mottu: لا إله إلا الله، محمد رسول الله "Lā ʾilāha ʾillā llāh, Muhammadun rasūlu llāh "M'hemm l-ebda alla ħlief Alla; Muhammad huwa l-messaġġier ta' Alla."
Innu nazzjonali: Dā Də Bātorāno Kor دا د باتورانو کور Din Hija Dar Il-Kuraġġużi
Belt kapitali (u l-ikbar belt)		Kabul
Lingwi uffiċjali		Persjan Pashto
Gruppi etniċi		Afgan Afgana Afgani
Reliġjon		L-Iżlam
Gvern		Emirat iżlamiku
-	Kap Suprem	Hibatullah Akhundzada
-	Prim Ministru	Hasan Akhund
-	Prim Imħallef	Abdul Hakim Haqqani
Stabbiliment
-	L-ewwel stat Afgan	Ottubru 1747
-	Indipendenza (mir-Renju Unit)	19 t'Awissu, 1919
Erja
-	Total	652,867 km2 (40) 252,073 mil kwadru
-	Ilma (%)	negliġibbli
-	Densità	48.08/km2  124.5/mili kwadri
PGD (PSX)		stima tal-2020
-	Total	$81.007 biljun
-	Per capita	$2,459
PGD (nominali)		stima tal-2021
-	Total	$20.136 biljun
-	Per capita	$611
IŻU (2021)		▼0.478 (baxx) (180)
Valuta		Afghani (AFN)
Żona tal-ħin		(UTC+4:30)
Kodiċi telefoniku		+93
Kodiċi ISO-3166		AF
TLD tal-internet		.af

L-Afganistan, uffiċjalment l-Emirat Iżlamiku tal-Afganistan (Pashto/Persjan: افغانستان, Afġānistān) huwa pajjiż fiċ-ċentru tal-Asja li jibbordura l-Pakistan fin-nofsinhar u fil-vant, l-Iran fil-punent, it-Turkmenistan, l-Użbekistan u t-Taġikistan fit-tramuntana, u ċ-Ċina fl-ibgħad grigal. Il-pajjiż għandu popolazzjoni ta' madwar 40 miljun ruħ^[1], li jagħmlu s-37 l-aktar pajjiż popolat fid-dinja. Il-pajjiż huwa primarjament muntanjuż, b'xi pjanuri fit-tramuntana u l-lbiċ, separati minn xulxin bil-muntanji tal-Hindu Kush. Kabul hija l-belt kapitali kif ukoll l-ikbar belt fil-pajjiż.

Il-bnedmin ilhom jgħixu fl-Afganistan minn żmien il-Paleolitiku, u matul l-istorja kien ikkunsidrat post b'importanza strateġika minħabba l-pożizzjoni ċentrali mat-Triq tal-Ħarir. Matul is-snin l-Afganistan ra bosta imperji fit-territorju tiegħu, fosthom il-Perżjani, il-Maċedoniżi, l-imperu Maurya, l-Għarab, il-Mongoli, l-Ingliżi, u l-Unjoni Sovjetika, tant illi l-Afganistan sar magħruf bħala "ċ-ċimiterju tal-imperji". Minħabba din l-istorja, l-Afganistan ukoll ffunzjona matul iż-żmien bħala ċentru għal-kultura u r-reliġjoni tal-isferi Indjani u Persjani; speċjalment iż-Żoroastrijaniżmu, il-Buddiżmu, il-Ħinduiżmu, u, illum il-ġurnata, l-Iżlam.

It-tieni l-akbar belt fil-pajjiż hija Kandahar.

a • d • m Pajjiżi fl-Asja
Stati sovrani	Afganistan · Armenja · Arabja Sawdija · Ażerbajġan · Baħrejn · Bangladexx · Butan · Brunej · Burma (Mjanmar) · Emirati Għarab Magħquda · Kambodja · Ċina · Ċipru · Eġittu · Ġeorġja · Indja · Indoneżja · Iran · Iraq · Iżrael · Jemen · Ġappun · Ġordan · Każakistan · Korea ta' Fuq · Korea t'Isfel · Kuwajt · Kirġiżistan · Laos · Libanu · Malażja · Maldivi · Mongolja · Nepal · Oman · Pakistan · Filippini · Qatar · Russja · Singapor · Sri Lanka · Sirja · Taġikistan · Tajlandja · Timor tal-Lvant (Timor-Leste) · Turkija · Turkmenistan · Użbekistan · Vjetnam
Stati b'rikonoxximent limitat	Abkażja · Ċipru ta' Fuq · Nagorno-Karabakh · Palestina · Ossezja t'Isfel · Tajwan
Dipendenzi u reġjuni amministrattivi speċjali	Awstralja (Gżira tal-Milied · Gżejjer Kokos), Ċina (Ħong Kong · Makaw), Renju Unit (Akrotiri u Dhekelia · Territorju Brittaniku tal-Oċean Indjan)

1. ^ "Afghanistan Population 2023 (Live)". worldpopulationreview.com. Miġbur 2023-05-15.