Katidral

Katidral huwa knisja li tkun il-cathedra (il-kelma bil-Latin għal “siġġu/sede”) ta’ isqof^[1], u li b’hekk taqdi r-rwol tal-knisja ċentrali ta’ djoċesi, konferenza jew episkopat.^[2] Il-knejjes bil-funzjoni ta’ katidral is-soltu jkunu jintużaw speċifikament mid-denominazzjonijiet Kristjani b’ġerarkija episkopali bħal dawk Kattoliċi, Anglikani, Ortodossi tal-Lvant, u xi kultant Luterani.^[2] L-ewwel knejjes bil-funzjonijiet ta’ katidral dehru għall-ewwel darba fl-Italja, fil-Gallija, fi Spanja u fit-Tramuntana tal-Afrika fis-seklu 4, iżda l-katridral ma sarux universali fi ħdan il-Knisja Kattolika tal-Punent qabel is-seklu 12, meta kienu laħqu żviluppaw forom arkitetturali, strutturi istituzzjonali, u identitajiet legali distinti minn knejjes parrokkjali, knejjes monastiċi u residenzi episkopali.

Wara r-Riforma Protestanta, il-Knisja Kristjana f’diversi partijiet tal-Punent tal-Ewropa, bħall-Iskozja, in-Netherlands, għadd ta’ Kanton fl-Iżvizzera u partijiet mill-Ġermanja, adottat proċess Presbiteru li neħħa l-isqfijiet. Fejn binjiet ta' katidrali antiki f’dawn l-artijiet għadhom jintużaw għall-qima f’komunità, xorta baqgħu jissejħu katridrali iżda mingħajr ir-rabta tas-supremazija ġerarkika. Mis-seklu 16 ’il quddiem, iżda speċjalment mis-seklu 19, il-knejjes li oriġinaw fil-Punent tal-Ewropa wettqu diversi programmi ta’ attivitajiet missjunarji, li wasslu għat-twaqqif ta’ għadd kbir ta’ djoċesijiet bi stabbilimenti assoċjati ta’ katidrali differenti fl-Asja, fl-Afrika, fl-Awstralasja, fl-Oċeanja, u fl-Amerki. Barra minn hekk, kemm il-Knisja Kattolika kif ukoll il-knejjes Ortodossi ffurmaw djoċesijiet ġodda fi ħdan artijiet li qabel kienu Protestanti għal min jikkonverti u għall-koreliġjużi migranti. B’hekk, mhix xi ħaġa ta’ barra minn hawn li l-Kristjani f’belt partikolari jkunu moqdija minn tliet katidrali jew iktar ta’ denominazzjonijiet differenti.

1. ^ Shorter Oxford English Dictionary, ISBN 0-19-860575-7.
2. ^ ^{a b} New Standard Encyclopedia, 1998 by Standard Educational Corporation, Chicago, Illinois; page B-262c.