Jaguar

Den Jaguar (Panthera onca) is ne grote katte, ne feline in et geslacht van Panters. Et is de ennigste inheemse pantersoorte van Amerika. De jaguar is de doardegrötste katte noa den tieger en de leeuwe, en de grötste van et Amerikaanse wearlddeel. Et leafgebeed van den jaguar strekt van et zuud-westen van de Verenigde Stoaten, langs Mexiko en Middeln-Amerika töt et zuden van Paraguay en Argentinië. Behaalve ne kleane (vermeerderende) groep in de stoaten Arizona en Niej-Mexiko, is den jaguar verjagd oet de Verenigde Stoaten.

Wat lief angeet lik den jaguar nog et meeste op een löjpeard. Toch is he wat grötter en stewiger, en wat leafgewoontes angeet lik he mear op den tieger. Den jaguar hef et leewste (sub-)tropies reagenwoold, mer hee redt zik ook in aandere soorten bos en zelfs in lös veeld. Net as den tieger dut den jaguar gearne zwemmen.

Den jaguar leawt vuural op zikzelf en vaank zinnen prooien duur ze heanig te achtervolgen en vanoet een buske te bespringen. Hee steet an et heuwd van de voorkettene en heuld doarmet een heel ekosysteem in eawenwicht. Hee behearst de antallen van de deers dee as he et. In vergeliek met aandere grote katten kan den jaguar onmeundig hard bieten. Zo kan he duur skeelde van kroepdeers bieten en zinne prooien op ne aparte wieze doodbieten: hee bit dwars duur de skedel tusken de oren, en verknip zo de harsens.

Den jaguar kan bedreigd raken, want der zeent der alverdan meender van. Det keump duur verlees en opsplitsing van zin leafgebeed duur ontbossing. Internasjonalen haandel in jaguars of jaguarlidmoaten is verböaden, mer et deer wörd regelmoatig duur meansken doodskötten, meestal tiedens anvoaringen met Zuud-Amerikaanse boeren. Et leafgebeed löp terugge, mer is toch nog wal oet estrekt. Vanweage zin grote leafgebeed is den jaguar nen vuuranstoanden anwezighead in de geleuwe van völle Indianen, woeroonder de Maja's en Azteken.